Ineens ben je niet alleen meer het kind, maar ook de mantelzorger van je ouders. Terwijl je twee uur reizen van hen af woont. Hoe regel je dat? Of: je was een zelfstandig leven gewend, maar op een dag moet je je kinderen om hulp vragen – en dat vind je moeilijk. Hoe geef je als ouders en kinderen mantelzorg zo vorm dat iedereen het volhoudt?
Sommige families gaan kangoeroewonen of verbouwen het tuinhuis tot aanleunwoning. Maar als je dat niet kunt of wilt? ,,Bespreek allereerst je vragen en verwachtingen met elkaar”, zegt onze redactielid Corrie Vroon. Zij is oud-beleidsmedewerker en -productmanager Mantelzorg bij Lelie zorggroep. Ze is ook mantelzorger voor zoon Alexander (30) die een verstandelijke beperking heeft, en sinds enkele jaren voor haar man met de ziekte van Alzheimer.
Officieel ben je mantelzorger als je langer dan drie maanden minstens acht uur per week voor een dierbare zorgt. ,,Je doet dat uit liefde en noodzaak en kunt er niet zomaar mee stoppen”, zegt Corrie. ,,Dat is het verschil met vrijwilligerswerk. Bovendien krijg je een rolwisseling: de normale ouder-kindrelatie – of huwelijksband – verandert door de zorgrelatie.”
Maak afspraken
Het maken van heldere afspraken is belangrijk. Zeker als je niet om de hoek woont. Praat met degene voor wie je gaat zorgen en eventuele professionele zorgverleners: welke zorg is gewenst en wat kun je bieden? Hoe vaak kun je komen? Moet je medische handelingen verrichten of doet de thuiszorg dat? Denk ook na over vervanging bij ziekte. Ouders kunnen op hun beurt aangeven wat ze zelfstandig kunnen en wat hun wensen zijn. Veel zorgvragers willen hun mantelzorgers niet belasten en vragen te weinig. ,,Daarbij is niemand gebaat, dus praat erover”, zegt Corrie. Ze tipt dat een ‘levenstestament’ de zorgvrager rust kan geven: ,,Wijs een vertrouwd iemand aan die jouw financiële, medische en andere persoonlijke zaken kan behartigen. Leg bij de notaris vast wanneer, hoe en in hoeverre die persoon deze taken van je overneemt.”
Netwerk
Onderhoud contact met de huisarts, fysiotherapeut en andere hulpverleners van je naaste. Blijf zo op de hoogte van wat er medisch en emotioneel speelt. Maak ook contact met buren en vrienden. Iedereen kan wel iets doen, zoals de afvalbak aan de weg zetten of kijken of de gordijnen ’s morgens opengaan. Noteer contactgegevens en geef die van jou door. ,,Verzamel voldoende namen, je wilt niemand overvragen”, zegt Corrie. Is je naaste lid van een kerk of gemeente, bel dan de voorganger en informeer die over de situatie. Doorgaans willen veel kerkleden helpen, bidden, bellen of een kaartje sturen. In sommige kerken hebben jongeren in coronatijd groepjes gevormd die je kunt benaderen voor hulp.
Gebruik moderne media
Als je ver weg woont, verloopt een deel van je contact met je ouder(s) telefonisch, via beeldbellen of appjes. Ook via die media kun je hen tussendoor bemoedigen, helpen en geruststellen. Zijn er problemen met het bedienen van computer, tablet of telefoon, zoek dan vertrouwde mensen die kunnen helpen, bijvoorbeeld jongeren uit de kerk. Spullen die snel nodig zijn en niet bij de ouder(s) in de buurt verkrijgbaar zijn, kun je via internet bestellen en laten bezorgen.
Zorg voor jezelf
Omdat mantelzorg veel van je vraagt, is het belangrijk goed voor jezelf te zorgen en grenzen te stellen. Dat blijkt niet gemakkelijk. ,,Je geeft de zorg uit liefde en loyaliteit, en meestal ook vanwege een bloedband met de zorgvrager”, zegt Corrie Vroon. ,,De meeste mantelzorgers willen álles doen om hun dierbare optimaal te verzorgen en rekken hun grenzen (te) ver op. Mantelzorg geven is als een marathon lopen. Blijf dus lichamelijk goed in conditie en zorg ervoor dat je emotioneel niet uitgeput raakt. Bewaak je relaties en doe leuke, ontspannende dingen tussendoor. Af en toe loslaten voelt als niet-loyaal zijn, maar het kan noodzakelijk zijn.” Het volgende punt staat daarmee in verband.
Lees ook onze boekbespreking: Zorgen voor een mantelzorger.
Neem time-outs
Regel af en toe vervangende mantelzorg, ook wel respijtzorg genoemd. Daarbij wordt de zorg tijdelijk overgenomen door een professional of vrijwilliger. Dat kan ook buitenshuis: in de vorm van dagopvang of logeerzorg. Kijk op regelhulp.nl voor tips en/of vraag gemeente en verzekeraar naar mogelijke vergoedingen.
Door COVID-19 is het lastiger, maar in principe is het ook mogelijk om als mantelzorger en zorgvrager samen op vakantie te gaan, terwijl de zorgtaken worden overgenomen. Kijk eens op nbav.nl of atlasvanzorgvakantie.nl.
Lees ook de volgende artikelen over mantelzorg:
Tekst: © Elisabeth Magazine (Petra-Butler)
Beeld: Pexels (Matthias Zomer)
Elisabeth is een magazine dat ingaat op actuele geloofs- en levensvragen van mensen van vandaag. Het biedt op persoonlijke manier bemoediging en steun vanuit het christelijk geloof. Dat gebeurt in een gevarieerde mix met verhalen van mensen over hoe zij het geloof vertalen naar hun dagelijks leven, met informatieve achtergrondartikelen en reportages over relevante thema’s, een pastorale vragenrubriek, herkenbare columns en gedichten. Er is ook volop plaats voor schitterende natuurfotografie, kunst, humor, psychologie en duurzaam leven. Het magazine richt zich op iedereen vanaf 50 jaar. Bent u nog geen abonnee? Bekijk dan onze abonnementen en word lid!
