Kerstmis. Het lijkt een simpel verhaal, maar in de loop van de eeuwen is er veel aan toegevoegd (en weggelaten). Waar draait het nu écht om met Kerst? Onze redacteur Eline heeft voor jou de vijf belangrijkste dingen die je moet weten over Kerst op een rijtje gezet.
1 Jezus is geboren!
Met Kerstmis vieren we de geboorte van Jezus Christus. Hij kwam als God naar de wereld om bij de mensen te wonen. Hij kwam ook als Verlosser: Zijn geboorte was een belangrijke stap richting Pasen, wanneer we herdenken dat Jezus stierf aan het kruis en opstond uit de dood. Dat deed Hij om het weer goed te maken tussen God en de mensen. Zonder Kerstmis geen Pasen.
De geboorte van Jezus was geen onverwachte gebeurtenis. In zeker twaalf profetieën (vooraankondigingen) in het Oude Testament gaat het over zijn geboorte en afstamming. (Over de rest van zijn leven zijn ook nog vele profetieën.) Zo kondigde de profeet Jesaja honderden jaren voor Jezus’ geboorte al aan dat Hij geboren zou worden: Jezus is de beloofde Messias van Israël.
2 Jozef en Maria
Ook uit het verhaal van Maria blijkt hoe bijzonder Jezus’ geboorte is. Nog voordat Jozef en Maria getrouwd waren, bracht de engel Gabriël Maria een boodschap: ze zou zwanger worden en de Zoon van God dragen. Maria geloofde de engel, hoewel dit niet gemakkelijk voor haar geweest kan zijn. Ongetrouwd en zwanger? Van een engel krijgt Jozef in een droom dezelfde boodschap. Het stelt hem gerust en hij trouwt met Maria.
Dat Maria als maagd zwanger werd, is al een enorm wonder, maar het is ook een wonder dat ze beviel van een zoon. Een moeder heeft immers alleen twee X-chromosomen en géén Y-chromosoom (een stukje mannelijk DNA). Het laat des te meer zien hoe bovennatuurlijk Jezus’ conceptie en geboorte zijn.
3 Betlehem
Jezus is geboren in Betlehem, de stad van David. Dat is niet toevallig. Jozef stamde af van koning David. Daarom moest hij zich op bevel van de keizer laten inschrijven in Betlehem. Samen met de hoogzwangere Maria ging hij daarnaartoe. De profeet Micha kondigde in het Oude Testament al aan dat de ‘heerser in Israël’ in Betlehem geboren zou worden (Micha 5:1). Wist je trouwens dat Betlehem ‘Broodhuis’ betekent? Een prachtige verwijzing naar Johannes 6, waar Jezus zichzelf het Brood des Levens noemt.
4 De Wijzen en de herders
Dat de Wijzen uit het Oosten kwamen, weten we. Maar welk oosten? Vanuit Joods oogpunt – en vanuit dat oogpunt schreef Matteüs zijn evangelie – kwamen de Wijzen uit Babel en waren het Joodse geleerden. Na een lange reis knielden zij voor Jezus neer. Waarschijnlijk was Jezus toen al bijna twee jaar. De namen Caspar, Melchior en Balthasar zijn pas eeuwen later toegevoegd. En hoewel we het altijd over ‘drie Wijzen’ hebben (waarschijnlijk vanwege de drie geschenken: goud, mirre en wierook) kunnen het er ook meer geweest zijn.
En waarom waren de herders zo belangrijk? Met onze westerse ogen zien wij ruige mannen, laag op de sociale ladder. Maar de Talmoed (een enorm belangrijk joods boek) beschrijft hen als levitische schaapherders, die voor de offerlammeren (dus voor de offers in de tempel) moesten zorgen. Waren de engelen daarom aan deze speciale herders verschenen? Om als eerste aan hen aan te kondigen dat het perfecte Offerlam nu echt gekomen was?
5 Kerstbomen en rendieren
Sinds de geboorte van Jezus, ruim tweeduizend jaar geleden, is de manier waarop we zijn geboorte herdenken enorm veranderd. Verschillende elementen zijn toegevoegd of verdwenen. Zo vieren wij Kerstmis op 25 december, maar waarschijnlijk is Jezus eind september of begin oktober geboren, tijdens het Loofhuttenfeest.
De Bijbel geeft hier verschillende aanknopingspunten voor, zoals deze: het Loofhuttenfeest staat bekend als het ‘Feest van Blijdschap’ en het ‘Feest van de Naties’. De engel verwees hier duidelijk naar. Hij zei tegen de herders dat hij hun grote blijdschap verkondigt die heel het volk ten deel zal vallen. Bovendien, het is in december veel te koud voor de herders om ’s nachts buiten te zijn.
Maar waarom dan 25 december? Een veelgehoorde verklaring is dat toen de Romeinse keizer Constantijn (ca. 280-337) zich bekeerde tot het christendom, hij verschillende heidense feesten verving door christelijke. Zo werd op 25 december niet meer de geboorte van de zonnegod gevierd, maar de geboorte van Jezus.
En hoe zit het dan met de kerstbomen en rendieren? Deze worden zeker niet in de Bijbel genoemd. Zo is de kerstboom een Germaans gebruik en horen de rendieren bij de kerstman, die sinds 1931 vooral bekendheid heeft gekregen dankzij de advertenties van Coca-Cola. Allemaal leuk voor de sfeer, maar met Jezus’ geboorte heeft het niets te maken.
Jezus komt nóg een keer!
Simpel gezegd draait het met Kerstmis om de geboorte van Jezus, Gods geschenk aan de mensen, de beloofde Messias van Israël. De Zaligmaker die naar de wereld kwam om later het belangrijkste offer in de geschiedenis te brengen. Deze komst naar de wereld mag ons er bovendien aan herinneren dat Hij nóg een keer komt, zoals staat in Openbaring 1: ‘Hij komt met de wolken, en dan zal iedereen Hem zien.’
Tekst: Eline Broekhuizen
Beeld: Marleen Annema
Bronnen: De Joodse Jezus, Gertruud Bakker, Zoeklicht.nl, Israëlendebijbel.nl
Meer leuke weetjes en (achtergrond)verhalen lezen? Doe jezelf een abonnement op Elisabeth cadeau!