Je ligt in bed met plafonddienst. Je draait en maalt en je gedachten lijken in cirkeltjes achter elkaar aan te lopen. Hoe kun je stoppen met piekeren en waarom piekeren we vooral ‘s nachts?
Waarom piekeren we bij het slapengaan?
De oorzaak van nachtelijk gepieker is eigenlijk heel simpel: overdag is je brein gefocust op de impulsen in de directe omgeving. Maar in bed is er geen afleiding. Zonder impulsen van buitenaf komt het onderbewustzijn tevoorschijn. Je hebt veel meer tijd om je te focussen op je gedachten. ‘s Avonds ben je bovendien vaak vermoeider, waardoor het moeilijker wordt om rationeel te denken. Je bent dan veel vatbaarder voor angsten en dwaalgedachten.
‘Ook is het evolutionair gezien functioneel geweest om in het donker meer op je hoede te zijn,’ vertelt ‘piekerprofessor’ Bart Verkuil, auteur van De gelukkige piekeraar (Ambo|Anthos, 2020): ‘Daardoor kunnen problemen ’s nachts groter lijken dan ze overdag doen. ‘De laatste verklaring richt zich op wat er ’s nachts in de hersenen gebeurt; die gaan dan alle belangrijke gebeurtenissen die overdag hebben plaatsgevonden nog eens langs. Neurale herhaling noemen we dat. Al met al maakt dat van de nacht het ideale moment om te gaan piekeren.’
Hoe kun je stoppen met piekeren en de gedachten doorbreken?
Bidden en mediteren
Bid tot God en leg je gedachten aan Hem voor. Vraag God of Hij je nachtrust wil zegenen. Probeer los te komen van de piekergedachte en focus je op je lichaam en je directe omgeving.
Concretiseer de gedachten
Wat ook kan helpen: vriendelijk zijn tegen jezelf. Piekergedachten komen vaak voort uit angst en een behoefte aan controle. Schrijf je gedachten op. Kun jij iets doen aan de situatie of ligt het buiten jouw macht? Bepaal een moment waarop je weer aandacht wil besteden aan deze gedachten.
Doe even iets anders
Helpen bovenstaande suggesties niet en lig je al langer dan een half uur wakker? Kom uit bed en drink een glaasje water of warme melk. Onderbreek het gedachtenpatroon met een andere activiteit. Lees een paar bladzijden uit een boek, maak een Sudoku of neem een bad. Let er wel op dat je blauw licht vermijd. Plof niet achter de televisie of scroll door Instagram, omdat dit zogenaamde blauwe licht van schermen invloed heeft op onze biologische klok en vaak juist vaak wakker maakt.
Elisabeth Magazine (2022, editie 2) gaat over piekeren. Wil je Elisabeth ontvangen? Neem een abonnement.
Tekst: Caroline de Vente (Elisabeth Magazine)
Beeld: Cottonbro (via Pexels)