Een Joods verhaal vertelt ons van een rabbi die met zijn leerlingen de heilige rollen las. Telkens als ze toekwamen aan de Naam van de Eeuwige, riep een van de studenten luidkeels ‘Halleluja’ door de zaal.
Op een gegeven moment werden de leerlingen het zat en ze vroegen aan hun rabbi om maatregelen. De blijmoedige student werd op de gang gezet. Maar na afloop zei de rabbi: ‘Nu hebben wij samen de Thora gelezen, en dat was allemaal goed en best, maar slechts een van jullie heeft de Thora begrepen – en die staat nu op de gang.’
Het oerbijbelse refrein halleluja betekent niets meer en niets minder dan ‘Looft’, en dan volgt de naam van de Allerhoogste, Jahwe, afgekort tot een kort en goed Ja. Halleluja: Looft Hem die is zoals Hij is, de Eeuwig Trouwe, de onnoembare, wiens Naam nabij is. Ik zal er zijn. Ik laat je niet alleen.
Naam van de Eeuwige
Voor Hollanders had die godsnaam Jahwe geen mooiere verkorting kunnen krijgen: Ja! Ik ken geen positievere uiting van vertrouwen dan juist dat bijbelse refrein: halleluja. Niet: halleluNee, maar: halleluJa! Eigenlijk zou ook de klemtoon anders moeten liggen. Niet hallellúja, of zoals in Händels Messiah hálleluja. We zouden moeten zeggen en zingen: hallelujá! Dat stralende ‘ja’ zou dan verwijzen naar de Naam van de Eeuwige, maar tegelijkertijd herinneren aan wat die Naam betekent: een klinkende bevestiging van het leven dat de Eeuwige schiep. Als er één ‘ja’ zegt tegen het leven, dan Hij wel, de Schepper van het leven zelf!
Hallelujá. Maar waarom zingen wij dat? Waarom loven wij God? Is er niet veel meer reden om te klagen over anderen, over onszelf, over de wereld? Ja, daar is wel reden toe. Maar niet méér reden! Wie het klaaglied zingt ten koste van het loflied, beledigt de Allerhoogste.
De Joodse auteur Abel Herzberg schrijft ergens over de verplichting die de Thora het volk Israël oplegt: heb God en elkaar lief en verheug je! Herzberg zegt dat je niet mag denken: ‘Hoe kan een mens liefhebben of vrolijk zijn op commando?’ Hij bedoelt: als je zo spreekt, dan volg je het gebod niet op. Je moet niet doen alsof je liefhebt en alsof je je verheugt, maar je moet werkelijk liefhebben en werkelijk blij zijn.
Geloof in loven
Wijs! En bovendien geheel in de geest van Jezus. Loof het leven – niet omdat het moet, maar omdat het góéd is dat het moet. Er zijn, ook al zie ik ze niet altijd, redenen genoeg om de Schepper te prijzen.
Dus: geloof in loven. Niet omdat een bijbeltekst dat voorschrijft, maar omdat een stem diep in je fluistert: doe het nu maar, het moet gewoon, omdat Ik het wil, omdat het leven anders niet leefbaar is. Doe het nu maar, dan zul je merken dat juist in die lofprijzing het leven is te vinden.
Zeg maar ‘ja’, ja tegen het leven, ‘ja’ tegen de Levende. Zíng – en het zal ín je gaan zingen.
Laat heel de wereld dan maar stilletjes lezen wat men lezen wil: novelles en romans, wetenschappelijke studies en tijdschriften, de boeken van profeten en apostelen, heel de Heilige Schrift – het is mij allemaal goed, ook al word ik uit het lokaal weggestuurd. Als ik dan op de gang maar roepen mag, dwars tegen alles en iedereen in: halleluJa!
Tekst: © Elisabeth (André F. Troost)
Beeld: Unsplash (Priscilla Du Preez)
Elisabeth is een magazine dat ingaat op actuele geloofs- en levensvragen van mensen van vandaag. Het biedt op persoonlijke manier bemoediging en steun vanuit het christelijk geloof. Dat gebeurt in een gevarieerde mix met verhalen van mensen over hoe zij het geloof vertalen naar hun dagelijks leven, met informatieve achtergrondartikelen en reportages over relevante thema’s, een pastorale vragenrubriek, herkenbare columns en gedichten. Er is ook volop plaats voor schitterende natuurfotografie, kunst, humor, psychologie en duurzaam leven. Het magazine richt zich op iedereen vanaf 50 jaar. Bent u nog geen abonnee? Bekijk dan onze abonnementen en word lid!
