Het nieuwste themanummer van Elisabeth gaat over Verlies. Saskia Smit (41) maakte een groot verlies mee in haar leven. Ze verloor haar enige broer door suïcide. ‘Martijn was drie jaar ouder dan ik. Hij betekende heel veel voor mij. Hij was mijn beste vriend, mijn maatje.’
Saskia groeit op in een gezin met dove ouders. Ook haar broer Martijn is doof. In coronatijd raakt hij depressief en pleegt suïcide. ,,Ik bleef achter met de gedachte: hoe kan ik dit ooit dragen?”
Wat gebeurde er precies?
,,Mijn broer Martijn raakte in coronatijd zijn baan kwijt. Hij was doof en de mondkapjes maakten communicatie onmogelijk voor hem; hij kon niet meer liplezen en kon nergens naartoe. Daardoor raakte hij depressief. Hij werd opgenomen, maar ze hebben niet goed gezien hoe slecht het eigenlijk met hem ging. Op een ochtend is hij weggelopen, heeft ergens een fiets gepakt en is naar een rustig plekje gegaan. Daar wachtte hij op een trein. Hij is 17 april 2021 overleden, een vrouw en drie kinderen achterlatend.”
Hoe was jouw band met Martijn?
,,We groeiden samen op in Amsterdam, met mijn ouders. Ik was de enige horende in het gezin – een zogenoemd CODA-kind (Child of Deaf Adults). Martijn was drie jaar ouder dan ik. Hij betekende heel veel voor mij. Ondanks zijn doofheid konden we goed communiceren – met gebaren, liplezen. We hadden onze eigen manier van praten. Hij was mijn beste vriend, mijn maatje. We zochten ook steun bij elkaar. Mijn ouders hadden extra zorg nodig, wat een grote invloed heeft gehad op mijn jeugd. Doordat ik moeilijk kon communiceren over mijn gevoelens, was er een barrière tussen mij en mijn ouders. Ik schreef dat van mij af met gedichten. Op mijn zeventiende ging ik uit huis; ik kreeg een kamer via het verzorgingshuis waar ik werkte als vakantiekracht. Daarna heb ik de opleiding tot verzorgende gedaan. Ik heb daar zoveel geleerd en ontvangen: liefde, warmte en complimenten van oudere mensen, collega’s die me zagen. Dat was voor mij een warm bad, dat ik thuis miste.”
Wat was je laatste moment met je broer samen?
,,Vlak voor zijn overlijden was ik bij hem in Ermelo, waar hij toen verbleef. We liepen samen in het park. Hij was best negatief. Ondanks zijn geloof trok hij het allemaal niet meer. Ik heb hem gezegd dat ik van hem hield. Toen ik wegging, gaf hij me een stevige knuffel. Hij hield me heel lang vast – het voelde alsof het wel drie, vier minuten duurde. Dat moment vergeet ik nooit meer. Ik zag zelfs een soort licht om hem heen. Alsof God zei: ’Ik ben erbij.’ Het was heel intiem. Bij het afscheid zei hij nog tegen de verpleegkundige: ’Dat is mijn zus.’ Hij was altijd heel trots op mij. Dat was de laatste keer dat ik hem zag.”
Welke aandacht was er voor jou als zus tijdens de uitvaart?
,,Tijdens de dienst heb ik iets voorgedragen over wat mijn broer voor mij betekende en over onze laatste momenten samen. Bij de uitvaart was er ook gebarentaalvertolking. Martijn was heel gelovig. Hij vroeg me eens: ’Geloof jij ook echt in Jezus, in God?’ Maar ik was daar op dat moment minder mee bezig. Na zijn overlijden heb ik de uitvaartdienst vaak teruggekeken. Ik dacht: misschien put ik hier troost uit. Het heeft me wel weer dichter bij God gebracht. Een paar maanden na zijn overlijden ben ik naar een kerk gegaan – de VEG, Vrije Evangelische Gemeente in Zwolle. Ik werd warm ontvangen. De preken, de liederen, de mensen… ze gaven me zoveel troost. Ik heb toen opnieuw een keuze gemaakt voor God. En nu weet ik: ik kan niet meer zonder Hem. God helpt mij overal bij. Het geloof draagt me en het troost me dat ik weet dat Martijn in de hemel is, dat ik hem ooit weer zal zien.”
En je kwam met Stichting Broederziel in contact.
,,Ik ging op zoek naar mensen die ook een broer of zus hadden verloren. Zo kwam ik bij Broederziel terecht. Op speciale dagen, zoals de sterfdag en verjaardag van Martijn, post ik weleens iets op de Facebookpagina van Broederziel. Dan krijg ik bemoedigende reacties van lotgenoten. Zij begrijpen wat ik voel. Dat doet goed. Ik merk dat ik nu op een punt ben dat ik ook anderen wil helpen. Ik volgde een opleiding tot rouwbegeleider, waardoor ik veel leerde over het rouwproces en waar ik veel lotgenoten ontmoette. Dat heeft me geholpen om mezelf beter te begrijpen. Nu begeleid ik ook anderen in hun rouwproces.”
Hoe ga je om met het gemis?
,,Het verlies is verweven geraakt met mijn leven. De scherpe randjes zijn eraf; er is acceptatie dat hij er echt niet meer is. Op zijn verjaardag heb ik bij het monument Stille Strijd in Hilversum een gedicht voorgedragen voor Martijn. Misschien wil ik in de toekomst een groep starten voor nabestaanden van suïcide. En wie weet een eigen praktijk. Alles stap voor stap. Ik mis zijn grapjes, onze gesprekken. Je hebt samen een verleden, maar nu geen toekomst meer. Dat doet pijn. We hadden nog zoveel plannen samen. Met de kinderen uitstapjes maken, samen oud worden. Dat is weg. Maar het voelt als iets goeds dat ik met mijn verlies iets kan betekenen voor anderen.”
Saskia is getrouwd met Albert en heeft een zoon van twaalf. Ze woont in Zwolle en werkt in de wijkzorg. Na het overlijden van haar broer deed ze een opleiding rouwbegeleider. Saskia is aangesloten bij Stichting Broederziel, een lotgenotengroep van mensen die een broer of zus hebben verloren.
Tekst: Daniëlle Feddes-Vis
Beeld: privé
Elisabeth Magazine gaat in op actuele geloofs- en levensvragen van mensen van vandaag. Wil je meer interessante en geloofsopbouwende interviews, artikelen, achtergrondverhalen, bijbelstudies, gedichten en columns lezen? Neem dan nu een abonnement. Elisabeth Magazine verschijnt 16x per jaar. Bij een jaarabonnement ontvang je nu het kaartspel ‘Samen Onderweg’ cadeau. Gesprekskaartjes voor familie, vrienden en groepen.
