Een boswandeling, even naar een tuincentrum om een kop koffie te drinken: alledaagse, weinig spectaculaire activiteiten, maar voor Anna Spies, die eenzaam is, zijn het gouden uren. Dankzij een hecht en duurzaam netwerk van vijf vrouwelijke vrijwilligers is haar isolement, waar ze in terechtkwam door haar echtscheiding in combinatie met psychische problemen, voor een groot deel doorbroken.
In haar flat in Woerden, waar Anna (62) samen met een paar ander vrouwen woont in het kader van beschermd wonen, vertelt ze in aanwezigheid van een deel van het vrijwilligersnetwerk kalm en openhartig over haar veelbewogen leven. Als gevolg van haar scheiding en haar psychische aandoening (ze lijdt aan schizofrenie) waren in haar leven heel wat deuren dichtgegaan. Soms door haar eigen toedoen, dat geeft ze eerlijk toe. Op het dieptepunt van haar situatie werd ze, zoals ze het zelf omschrijft, ‘heel erg verpieterd’ aangetroffen. Er volgde een tocht langs tal van instellingen en uiteenlopende vormen van opvang en begeleiding.
Geen tranen meer
Anna heeft een netwerk om zich heen van vrouwelijke NPV-vrijwilligers die een ochtend in de week – elke dinsdag van tien tot twaalf uur, vaste prik – iets met haar ondernemen. De NPV-organisatie werkt vanuit een christelijke overtuiging, maar biedt hulp aan iedereen. De vrijwilligers zijn stuk voor stuk kerkelijk betrokken – en dat geeft Anna, die zelf ook afkomstig is uit een kerkelijk milieu, tegelijk iets vertrouwds.
Gesleuteld
Vijf vrouwen draaien mee in het rooster, zodat Anna elke week verzekerd is van iemand die haar komt ophalen. Naar een natuurgebied voor een wandeling. Bij regen naar een tuincentrum, of naar een cafeetje waar je bij een kop koffie over van alles kunt praten.
Een van de vrijwilligers binnen het netwerk is Tineke Ruitenburg. “Het leuke van het contact met Anna is dat ze écht communiceert. Ze is lief en zorgzaam. Ik kom ook weleens bij oude mensen die weinig of niets zeggen, dan zit je maar te zitten. Daar hoef je bij Anna niet bang voor te zijn. We hebben soms gewoon de slappe lach. Ze heeft ook altijd van die mooie uitspraken. Zo zegt ze bijvoorbeeld: ‘Die twee uur samen met de vrijwilliger ben ik gewoon Anna’.”
Het is bepaald geen eenrichtingsverkeer tussen de cliënt en de vrijwilligers. Tineke: “Een ochtend met Anna is voor mij een uitje. Samen met mijn man ga ik niet zomaar een eind wandelen, en in mijn eentje trouwens ook niet. Maar met haar doe ik dat dus wel. Een bakkie kun je thuis doen, maar je kunt ook samen gezellig ergens op een terras gaan zitten. En als het regent, dan zoek je gewoon een grote winkel op, waar je een half uur kunt rondkijken.”
Zelfde levensfase
De dames zijn het er roerend over eens dat het contact met Anna hun leven verrijkt. Zij leert hen anders kijken naar de wereld om hen heen. Dat zit hem soms in kleine dingen. “Anna ziet een eend met kuikens, een zwaan op een nest. Ze wijst ons op een specht in de boom.” Tineke lacht. “Ja, wij horen hem alleen maar, maar Anna ziet hem ook!”
Ook Corrie benadrukt die wederkerigheid. Die is er niet altijd tussen een cliënt en een vrijwilligersnetwerk, maar hier wel. “Je leert van Anna dat iemand die aan schizofrenie lijdt ook een gewoon mens is. Ik vergelijk haar wel eens met een diamant. Ze schittert, op een andere manier.”
Onlangs heeft Anna samen met de vrijwilligers het 10-jarig bestaan van het netwerk gevierd. Er is een hechte band gegroeid. Een uitspraak als ‘De nacht voordat de vrijwilliger komt, slaap ik altijd lekker’, laat aan duidelijkheid niets te wensen over. Haar leven gaat bepaald nog niet over rozen. Het contact met haar kinderen verloopt moeizaam. Van sommige kleinkinderen heeft ze niet meer dan een paar – verouderde – foto’s. Alleen de oudste zoon zoekt haar regelmatig op. Via hem hoort ze ook over het reilen en zeilen van de andere twee. “Ze hebben een baan, kinderen. Daar ben ik blij om.” Anna kan accepteren dat zij ook hun eigen redenen hebben om vooralsnog geen toenadering te zoeken tot hun moeder. “Ik ben gegroeid”, zegt ze met gepaste trots. “Ik heb rust in mijn leven, beheer mijn eigen financiën. Mijn vertrouwen in mensen was helemaal geschaad. Ik hield alleen nog maar van dieren. Maar nu kan ik weer van mensen houden.”
Tekst: Anneke Verhoeven
Dit interview verscheen eerder in Elisabeth Magazine (2017, editie 13). Elisabeth magazine gaat in op actuele thema’s, zoals eenzaamheid en depressie. Wil jij meer lezen? Neem een abonnement.