Joke Buis (42) is bekend als de zangeres van Johannes de Heer-liederen. Deze bundel geloofsliederen uit 1905 spreekt veel harten aan door de eenvoud en diep doorvoelde teksten. Sinds 2014 gaf Joke ze een verrassend fris en jong geluid mee. Ze trad ermee op in verschillende kerken en gaf twee cd’s uit. Ze krijgt veel complimenten, ook voor haar eigen, nieuwe nummers, maar staat nog steeds onwennig tegenover positieve woorden. Op school werd ze stelselmatig gepest. Dat kerfde een diepe kras in haar ziel.
Het pesten beïnvloedde Jokes start in het leven, beperkte haar zelfvertrouwen en speelt nog steeds mee bij keuzes die ze maakt. Hoe zorgvuldig en doordacht ze ook samen met haar man en producent Rob bouwt aan haar zangcarrière, er zal altijd kritiek zijn. Joke vertelt openhartig over wat dit met haar doet.
,,Ik ben enorm gepest op de basisschool. De aanleiding? Ze zeiden dat ik te dik was. Als ik foto’s terugkijk, valt dat best mee! Maar destijds geloofde ik het. Ik draaide veel christelijke muziek en praatte graag over het geloof. Achteraf niet zo handig, denk ik, het maakte me niet populairder. Daarbij was ik stil en had een laag zelfbeeld. Ik ging geloven: ‘Ik heb geen waarde.’ Als leeftijdsgenoten tegen je zeggen dat je raar en lelijk bent, ga je dat zelf ook in de spiegel zien.’’
Mooie stem
Toch waren er ook complimenten in Jokes leven, maar alleen als het ging om zingen. ,,Mijn broertje sleepte me mee naar een schoolavond, waar hij gitaar wilde spelen. ‘Dan zing jij iets van Anouk’, zei hij. Toen steeg ik binnen school iets op de ladder. Ik kreeg opmerkingen als: ‘Hé, je hebt wel een mooie stem.’ Dat deed me goed, zingen gaf me een positieve impuls.”
Joke deed auditie bij het koor Gospel Boulevard. ,,Eerst werd ik afgewezen, tot verbazing van mensen om mij heen. Tijdens het voorzingen was ik zo zenuwachtig! Een vriendin stuurde hun een videoband met een solo van mij, waarna ik gelukkig toch werd aangenomen. Later kwam ik in contact met de christelijke zanger Kees Kraayenoord, en heb ik jarenlang in zijn band gezongen.’’
Geen frontvrouw
Doordat Joke af en toe ook solo zong, merkte ze dat mensen haar stem en haar liederen waardeerden. ,,In 2010 bracht ik daarom een Engelstalig album uit, Sing over Me. De ontvangst was goed, ik kreeg veel aanmoediging. Toch durfde ik niet zo goed de sprong te wagen naar een solocarrière. Ik wilde geen frontvrouw zijn, want ik ben geen leider. Ik zag er tegen op zelf een avond te presenteren. Dat was toch weer mijn gebrek aan zelfvertrouwen. Maar op een ochtend had ik een droom. Ik hoorde Gods stem zeggen: Vertrouw op Mij, vertrouw op Mij… Nadat ik wakker werd, hoorde ik die stem nog steeds! Vertrouw op Mij. Ik wist meteen dat ik die stap moest zetten en dacht: als U dit voor mij wilt, probeer ik U te vertrouwen.’’
God zong
Joke werkte na haar studie logopedie bij een logopediepraktijk, maar na die droom veranderde dat. ,,In 2013 waagde ik de sprong om te leven van de muziek alleen. Het werd Johannes de Heer, omdat die muziek als een rode draad door mijn leven liep. Mijn opa en oma draaiden die liederen en mijn opa speelde ze op het kerkorgel. Ook herinner ik mij dat ik op school heel bang was voor drie meiden die mij pestten. Wat zouden ze nu weer doen? In gedachten hoorde ik God het lied voor mij zingen: ‘Vrees niet, houd goede moed. Vertrouw Hem, hoe de storm ook woedt…’ Daardoor wist ik dat ik niet alleen was. Dan probeerde ik Gods liefde vast te houden en niet te geloven dat ik niets waard was. Ik wilde de Johannes de Heer-liederen ook graag opnemen voor mijn drie dochters, zodat zij wisten wat die muziek voor mij betekende.’’
Angstaanvallen
Vanaf het begin dat Joke Johannes de Heer-liederen zong, kreeg ze kritiek. ,,Ook veel lof hoor, echt wel. Maar die liederen zijn van ons allemaal, dus veel mensen vinden er iets van. Het klonk of te ouderwets, of te modern… En toen ik na twee cd’s meer liedjes van mezelf wilde zingen, kreeg ik opnieuw commentaar. Mensen kwamen na afloop van een concert naar de cd-tafel om te vragen of ik mijn geloof verloren was. Bijvoorbeeld als ik een liedje zong over vriendschap waarin God niet concreet werd benoemd. God zit voor mij in alles verweven, dus ook in hoe ik met vrienden omga.”
Vijf jaar geleden had de kritiek zo’n impact dat Joke op het podium tweemaal een angstaanval kreeg. ,,Mijn keel ging ineens dichtzitten. Ik zong wel door, maar het ging eigenlijk niet. Ik schaamde me enorm, want ik ben toch een professional! Daarom dacht ik: die angst daar moet ik iets mee.
Ik heb geleerd anders om te gaan met kritiek en om niet meer te leven vanuit de verwachting van anderen
Dus ik heb een aantal keren EMDR-therapie gehad, waarin ik terugging naar voor mij angstige situaties, zoals het pesten van vroeger. Het heeft me geholpen om dingen te relativeren. Ik leerde om anders om te gaan met kritiek, meer te kijken naar wie iets zegt en waarom. En om niet meer te leven vanuit de verwachting van anderen, maar meer vanuit mijzelf: wat wil ík?
Ik was een beetje kwijtgeraakt waarom ik muziek was gaan maken. Ik wilde mensen niet teleurstellen, zat te veel in mijn hoofd en te weinig in mijn hart. Daarom volgde ik wat zanglessen, om mijn hoofd even uit te schakelen… en ontdekte in mijn lijf dat plezier weer. Alle reflexen gingen aan… Ik schrok daar zo van, ik moest gewoon huilen. Dit was zo lang geleden!’’
Dicht bij mezelf
Inmiddels wil Joke meer bij zichzelf blijven. ,,Ik heb geleerd dat ik nooit iedereen blij kan maken. Dat ik meer mag uitgaan van wie ik zélf ben en dat ik gewoon mooie dingen mag maken. Afgelopen jaar heb ik een kleine theatertoer gedaan. Dat was ontzettend leuk, het thema was Dichtbij. Luisterliedjes over het leven, over vriendschap, geloven, gemis, afscheid nemen. Alles wat het leven omvat, daar zit God voor mij in. Mijn nieuwste album heet dan ook: In alles. Ik hoop nog meer van dat soort concerten te geven.
Het mooist vind ik het als mensen steun hebben aan mijn liedjes. Zoals het lied Onderweg naar jou. Dat gaat over een bevriend stel dat langzaam uit elkaar groeit. Maar zij willen daarvoor strijden, en gelukkig vinden ze elkaar weer. Ik vond het zo mooi, omdat je vaak hoort dat het misgaat. En ook een lied over mijn buurman, die jong overleed. Ik maakte er een lied over, met de woorden: Laat me maar los, echt weggaan doe je niet. In de zaal gebeurt dan veel, mensen passen het toe op hun eigen situatie. Dat is waarom muziek zo mooi is. Het raakt en het verbindt!’’
Zelf vormgeven
,,Af en toe loop ik nog wel aan tegen de negatieve stemmen van vroeger. Dan denk ik snel dat mensen mij niet leuk vinden, ik sluit niet zo gemakkelijk vriendschappen. Maar ik ga er nu bewust anders mee om. Ik nodig bijvoorbeeld collega’s uit voor schrijfmomenten. Collega’s die ik bewonder, zoals de gitarist van Ilse de Lange, die komt dan met ons een nummer opnemen. Ik vind het fijn om met anderen samen te werken.
We delen ook ervaringen, zoals mijn angstaanval. Vaak vertelt iemand anders dan over een soortgelijke ervaring, en dat doet me goed. Want ik merk dat anderen meestal hetzelfde hebben geleerd als ik: ga weer terug naar de kern. Dat betekent: schrijven vanuit wat ik wil zeggen en waarom mensen het moeten horen! Ik wil iets moois maken en vertellen dat God erbij is. Daar gaat het om. En daarin mag ik mezelf zijn.’’
Jokes nieuwe muziek kun je hier beluisteren: https://linktr.ee/.
Tekst: Ineke Zuidhof
Beeld: Johannes Boonstra
Dit interview kun je lezen in het Portret in Elisabeth Magazine no. 5-2024. Wil je ook graag de Elisabeth ontvangen? Klik hier voor een abonnement of download hier een gratis inkijkexemplaar.
