Wat is er dichter bij jezelf dan je eigen hart? Sommige bijbelgedeelten lijken te hoog gegrepen, maar dit woord (Spreuken 14:10) herkennen we direct: Alleen je eigen hart kent je diepste verdriet. Het vertolkt onze levenservaring. Juist ook als we alleen verder moeten, als we ons eenzaam voelen na bijvoorbeeld een scheiding.
Wat gaat er om in je hart? Ook wanneer je nauw met elkaar verbonden bent in een persoonlijke levensrelatie, houdt je hart z’n eigen geheimen. Er zijn gedachten die je liever niet uitspreekt, omdat je opziet tegen de reactie van de ander. Je kent elkaar en weet onderhand dat je partner of iemand anders het tóch niet echt begrijpt. Er zijn gevoelens die je voor jezelf houdt, omdat je uit ervaring aanvoelt dat je onderling té verschillend bent om ze echt te kunnen delen. Misschien ben je zelf gesloten en ervaar je een drempel om openhartig te zijn. Praten ligt je niet zo, je bént nu eenmaal zo. Wellicht vind je het ook weleens moeilijk om jezelf te doorgronden: Hoe voel ik mij werkelijk? Wat wil ik nu eigenlijk? Wanneer je dat zélf al moeilijk vindt, hoe kan de ander jou dan begrijpen? Verdriet en vreugde zijn uitersten waar van alles tussenin zit: flakkerende hoop, lichte teleurstelling, totale verbijstering, afgewezen worden, pijnlijke eenzaamheid, sluimerend onbehagen, je niet gelukkig voelen.
Totaal verschillend
Dit woord uit Spreuken mogen we allemaal vanuit onszelf inkleuren. Ieder mensenhart, met alles wat erin leeft, is uniek. Het is altijd mijn eigen beleving, zó ervaar ik de omstandigheden van het leven, zó reageer ik vanuit mijn levens verhaal en persoonlijke achtergrond. Een ander, zelfs mijn eigen partner, reageert net even ánders, op zijn of haar eigen manier. Mijn hart kan zich daarom eenzaam voelen, want ook mijn eigen man of vrouw, vriend(in) of huisgenoot kan soms totaal verschillend zijn. In die verscheidenheid zijn mensen door God geschapen. Dat maakt het leven boeiend en kleurrijk; mensen hebben elkaar iets te geven. Soms is het contrast echter te groot en
leef je voor je gevoel op een eiland. Samenleven, zelfs in een vertrouwelijke relatie, heeft daarom altijd z’n eenzame momenten. Die gaan zwaarder wegen wanneer je merkt: wij passen niet – meer – bij elkaar, en misschien was dat ten diepste nooit helemaal het geval.
Liefdevol woord
Deze wijsheid over ons hart betrekt God er niet bij. Toch kun je ook hier Gods nabijheid ervaren: er is Eén die mij aanvoelt, bij God mag ik mijzelf zijn. De dichter van Psalm 139 spreekt dit wel dankbaar uit: U doorziet van verre mijn gedachten. (…) met al mijn wegen bent U vertrouwd. Hier klinkt overtuigd en innig vertrouwen tegenover God. We houden van deze woorden, maar ze zijn soms ook te hoog gegrepen wanneer we de handen vol hebben aan het leven. Dan komen we aan deze persoonlijke belijdenis niet toe. Het woord uit Spreuken klinkt algemener, maar kan juist daardoor ook dichter bij ons staan. Wat ik zelf even níét zeg, misschien op dit moment niet kan of wil zeggen, dat wordt hier voor mij toch gezegd: ik wórd door God gekend – ook al voel ik dat niet altijd zo – in mijn diepste eenzaamheid, in mijn onbegrepen verdriet, in mijn gekwetste gevoelens. Het is dezelfde Bijbel van dezelfde God namens wie ook dít woord vol begrip klinkt voor een mens in de pijn van het leven. Wie beter dan degene die mij heeft geschapen, zou kunnen aanvoelen wat er in mijn hart omgaat? Dit is een waar en liefdevol woord, waarin ik mij in mijn persoonlijke beleving door God gekend mag voelen.
Voorbij de schuldvraag
Dit woord uit Spreuken verlicht ook mijn schuldgevoel. Ik bén niet altijd optimaal in staat om in het hart van de ander te komen. Wanneer dat wel gebeurt, is het een geschenk dat je samen overkomt. Die momenten zijn er niet dagelijks, soms doen ze zich tijden lang niet voor. Je kunt ernaar verlangen maar ze niet maken, wél breken wanneer de verhoudingen gespannen zijn geraakt. Het is vaak niet zinvol om de schuldvraag te stellen. Het zou mooier zijn wanneer je allebei kunt en wilt uitspreken: we zijn sámen tekortgeschoten. Jezus gaat niet mee in de aanklacht die tegen de overspelige vrouw wordt ingebracht. Hij gaat niet mee in de schuldvraag en kijkt niet om naar haar – in dit geval inderdaad – schuldige verleden. Jezus reikt haar een weg van vergeving die naar de toekomst is gericht. Uit die ruimte mogen wij leven. God die met ál onze wegen vertrouwd is, gaat ook mee wanneer menselijke wegen zich scheiden.
Tekst: © Elisabeth (Evert Pieter van der veen)
Beeld: Unsplash (Giulia Bertelli)
Elisabeth is een magazine dat ingaat op actuele geloofs- en levensvragen van mensen van vandaag. Het biedt op persoonlijke manier bemoediging en steun vanuit het christelijk geloof. Dat gebeurt in een gevarieerde mix met verhalen van mensen over hoe zij het geloof vertalen naar hun dagelijks leven, met informatieve achtergrondartikelen en reportages over relevante thema’s, een pastorale vragenrubriek, herkenbare columns en gedichten. Er is ook volop plaats voor schitterende natuurfotografie, kunst, humor, psychologie en duurzaam leven. Het magazine richt zich op iedereen vanaf 50 jaar. Bent u nog geen abonnee? Bekijk dan onze abonnementen en word lid!
