Christenen vieren al twintig eeuwen Pinksteren. Maar wat vieren ze dan eigenlijk en hoe doen ze dat? En waarom is dat belangrijk? In dit artikel van Elisabeth Magazine zes veelgestelde vragen én de antwoorden.
1. Hoe is Pinksteren begonnen?
Heel feestelijk begon voor joden vroeger de periode van de graanoogst met het feest Pesach. Het einde was zeven weken later, dan vierden ze Sjavoeot. Omdat die periode ongeveer vijftig dagen telde, heette dat feest ook wel Vijftigdagenfeest, in het Grieks: pentèkostè. Ons woord Pinksteren is daar een verbastering van.
De allereerste gelovigen hadden net met Pesach hun grote leider Jezus verloren, maar vijftig dagen later – met Sjavoeot – gebeurde er iets heel bijzonders. Ze zaten bij elkaar in Jeruzalem en rouwden om Jezus. Toen klonk er een donderend geluid. Tegelijk dwarrelde er een wolk lichtvlekjes naar binnen, het leken wel vuurvlammetjes. Deze verspreidden zich door de zaal heen tot boven ieders hoofd en er gebeurde iets in hun binnenste. Ze begonnen te spreken, maar begrepen zelf niet wat ze zeiden. Wat bleek? Ze vertelden over Jezus in allerlei talen.
Hun geloof was eerst iets joods, maar was nu voor iedereen. Eerder waren goden altijd gebonden aan een thema en een streek (bijvoorbeeld Artemis ging over vruchtbaarheid voor de stad Efeze). Het christendom werd met Pinksteren de eerste internationale, universele religie.
2. Hoe vieren christenen Pinksteren?
Vrijwel alle christenen vieren Pinksteren vijftig dagen na Pasen (oorspronkelijk Pesach). Hoe precies, dat verschilt per cultuur en geloofsgemeenschap. En juist die verscheidenheid klopt eigenlijk wel. Denk maar aan al die verschillende talen die bij het eerste pinksterfeest klonken. Pinksteren betekent onder andere dat God zich niet bindt aan een specifiek thema of een aparte streek, maar aan iedereen.
3. Is Pinksteren wel zo’n belangrijk feest?
Elke kerkelijke traditie heeft zijn eigen nadruk. Voor oosters-orthodoxe gelovigen zijn Kerst en Pasen heel belangrijk. Voor pinkstergelovigen… nou ja, de naam zegt het al. Alle christelijke feesten draaien om Jezus. In de adventstijd verwachten we Jezus, met Kerst wordt Hij geboren, rond Pasen sterft Hij en staat Hij op, met Hemelvaart begint Hij de wereld te regeren en met Pinksteren… dan komt Hij in de mensen. God die zich verbindt met de menselijke geest: dat noemen christenen vaak de heilige Geest. Dat hebben we met Pinksteren zo ervaren. Dat wat Jezus ‘begeesterde’, kan nu ook in alle mensen komen.
4. Christenen geloven toch in een Drie-eenheid? Wat is dat en wat heeft de heilige Geest daarmee te maken?
Over wie God is, wordt natuurlijk eindeloos gediscussieerd, maar je zou er zo over kunnen denken: God kent drie ‘verschijningsvormen’. Er is maar één God, die alles verbindt en draagt, maar we kennen Hem op drie verschillende manieren. De ene manier is die als Schepper en Vader, de tweede manier is die als Jezus en de derde manier is die in onze geest: dat noemen we de heilige Geest. Dat doet ertoe, omdat God anders altijd buiten ons zou blijven: als iemand in de wereld om ons heen (als Schepper) of wellicht in een enkele, historische persoon (zijn Zoon Jezus). Maar God werkt ook in ons, door Zijn Geest. Dat vieren we met Pinksteren.
5. Is er een bijzondere symboliek aan Pinksteren?
Er zijn veel lagen in het feest Pinksteren. Veel joodse gelovigen zeggen in de oogsttijd van zeven weken dagelijks Psalm 67 op. Dat lied telt in het Hebreeuws precies 49 lettergrepen (zeven keer zeven) en bezingt hoe de hele aarde ooit vol zal zijn van God. ‘Dat de volken U loven, God, dat alle volken U loven’ herhaalt de psalm. ‘Dan zal men op aarde uw weg kennen, onder alle volken uw reddende kracht’ (vers 3). Misschien hebben de eerste christenen dit toen ook wel dagelijks opgezegd. Het zou in elk geval prachtig passen bij wat zij vlak hierna meemaakten.
Verder was Pinksteren oorspronkelijk een oogstfeest. De stad Jeruzalem was vol gelovigen, die bundeltjes tarwe bij zich hadden. Jezus vergeleek zichzelf daar ook wel mee. Maar nu Hij is ‘geoogst’, nu de plant gestorven is en Jezus zelf niet meer zichtbaar is, zijn de gevolgen van zijn leven nog wel onder de mensen. De ‘zaden’ van zijn leven, zijn woorden namelijk, kunnen zich nu onder iedereen verspreiden.
Joden vieren met hun Sjavoeot dat God hun de wet heeft gegeven. Dat gebeurde in het verhaal op de berg Sinai met veel donder en bliksem. De ruimte waarin de eerste christenen aanwezig waren, was een soort nieuwe Sinai. Er zijn weer veel ‘licht- en geluidseffecten’ en ze krijgen een nieuwe ‘wet’. Alleen is Jezus’ ware leven niet op stenen platen gegrift, zoals eerder, maar zijn geest werkt in je binnenste.
6. Hoe merk je iets van de heilige Geest? Uit zich dat in ‘geestdrift’, het thema van deze Elisabeth?
De heilige Geest is dus God die zich verbindt met onze geest. De christelijke denkers hebben vaak benadrukt dat dit een mysterieus proces is dat zich niet zomaar laat aanwijzen. Je kunt niet zomaar zeggen: ‘Kijk, dat dit of dat gebeurt, is een bewijs dat God in mij werkt.’ Als de heilige Geest in je werkt, kan dat voelen alsof het je eigen gedachtes zijn, want God ‘vermengt’ zich als het ware met jouw geest. Maar het zijn wel je meer zuivere, liefdevolle gedachtes. De Bijbel noemt dat ook wel de vrucht van de Geest.
Je herkent de boom aan de vruchten. Aan de effecten weet je waar iets vandaan komt. Je mag zo vrij zijn om zuivere, liefdevolle, dankbare en gulle gedachtes en emoties toe te schrijven aan God die in je werkt. Dat is ook de link met het thema ‘geestdrift’. Als je ‘begeesterd’ en enthousiast bent over iets moois, mag je daarbij denken dat dit van de heilige Geest komt. Het woord ‘enthousiast’ betekent oorspronkelijk ook: God die in je werkt. Let daarop: een vuur dat je voelt voor iets goeds, is een signaal dat God met je bezig is.
Tekst: Reinier Sonneveld
Beeld: Andre Furtado, pexels
Dit artikel over ‘Waarom Pinksteren?’ verscheen in Elisabeth Magazine No.11-2023. Meer geloofsopbouwende, bemoedigende en inspirerende artikelen vind je in ons magazine dat elke veertien dagen verschijnt. Wil je een abonnement? Klik dan hier. Iemand anders blij maken met de Elisabeth? Dat kan via deze link. Je kunt ons ook volgen op Facebook.
Lees ook: Margriet over haar ervaring met de heilige Geest en het getuigenis van dominee Gerrit Vreugdenhil die de Geest ‘ontdekte’ in Chili.