Vraag
Ik voel me opgelaten bij mensen die niet meer (goed) kunnen praten. Mijn moeder had een beroerte en mijn oom heeft dementie. Dat valt niet mee. Hoe kom ik uit dat ongemakkelijke sfeertje? Om ze helemaal niet meer te bezoeken, is ook zo wat.
Antwoord
Wanneer een dierbare getroffen wordt door ziekte en niet meer (goed) kan praten, is dat confronterend en verdrietig. De bekende rouwtherapeut Manu Keirse noemt dit ‘levend verlies’. Je dierbare leeft nog, en toch neem je afscheid van hoe je deze persoon hebt gekend. Het vraagt creativiteit om met deze nieuwe situatie om te gaan.
Allereerst is het goed om te erkennen dat je rouwt. Bijvoorbeeld door hier met iemand over te praten. Door te rouwen over wat verloren is gegaan, leer je ook om je verwachting bij te stellen en de situatie te aanvaarden zoals die nu is. Een goed gesprek is misschien niet meer mogelijk, maar er is zoveel wat wél kan. De persoon van wie je houdt, leeft nog. Je hebt waarschijnlijk veel met deze persoon beleefd, dat is de basis die jullie verbindt. Die liefde en verbondenheid gaan verder dan de beperkingen van de ziekte.
Ongemakkelijk
Je kunt benoemen wat je aan je naaste waardeert, maar je kunt het ook (fysiek) laten merken. Misschien voelt het eerst ongemakkelijk, maar ook zonder taal is waardevol contact mogelijk. Een hand vasthouden, oogcontact, samen puzzelen, een wandeling maken in de natuur – het natuur – het zijn allemaal kostbare, gedeelde momenten. Jouw gevoelde aandacht en liefde zijn onvervangbaar, omdat jij je naaste (meestal) beter kent dan de zorgverleners.
Een goed gesprek is misschien niet meer mogelijk, maar er is zoveel wat wél kan
Probeer uit of je naaste nog steeds houdt van bijvoorbeeld de liederen die zij graag zong, het werk dat hij deed of de hobby’s die zij had. Misschien kun je dit nu samen doen: samen zingen, samen hout schuren, samen een favoriete tv-serie kijken. Je naaste is veranderd door de ziekte en het contact ook. Maar dat betekent niet dat het contact minder waardevol is dan daarvoor, het is misschien wel nog belangrijker geworden. Tot slot kun je voor en met je dierbare bidden – het is altijd betekenisvol om de ander bij God te brengen.
Zeg me zo gedag
Als ik zo geworden ben dat ik niemand meer herken en niet eens jouw naam meer weet pak dan mijn hand heel even beet, en zeg me zo gedag, laat me voelen dat je me mag. Wellicht dat ik het gevoel herken dat ik voor iemand, iemand ben. Herinner mij, maar niet in sombere dagen, herinner mij in stralende zon, hoe ik was toen ik alles nog kon. Sophia den Otter
Betekenisvol contact
Op deze site vind je inspirerende voorbeelden voor inhoudelijke bezoekmomenten: relief.nl/wp-content/uploads/2018/06/Toolbox-Betekenisvol-Contact.pdf . Op de website Samen vooruit met dementie vind je nog meer adviezen over hoe je kunt praten over dementie.
Tekst: Marije Vermaas, geestelijk verzorger in de thuissituatie en bij stichting Sprank.
Beeld: Pexels, Greta Hoffman
Lees ook:
Onze kinderen willen geen contact meer
Dit artikel komt uit Elisabeth Magazine No 21 over Leven zonder oordeel. De Elisabeth gaat in op actuele geloofs- en levensvragen van mensen van vandaag. Meer lezen? Neem vandaag nog een abonnement en ontvang Elisabeth Magazine twee keer per maand bij jou thuis!