Menopauze of penopauze? Kennen mannen ook een overgang? En zo ja, welke klachten horen daar dan bij? De mogelijke gevolgen van de menopauze bij vrouwen zijn algemeen bekend: opvliegers, moodswings, stemmingswisselingen, slapeloosheid, etcetera. Maar hebben mannen dan nergens last van? Toch wel! Er is een mannelijke tegenhanger: de andropauze, of ‘penopauze’ in de volksmond.
Weinig mannen van 50 jaar of ouder hebben van de andropauze gehoord of willen erover vertellen. De meesten lachen en roepen dat ze op een Harley Davidson willen toeren door Amerika. De midlifecrisis is blijkbaar herkenbaarder, en iets waarover ze gemakkelijker praten.
De meeste mannen lachen en roepen dat ze op een Harley Davidson willen toeren door Amerika
Waar hebben mannen last van in deze periode? En wat zijn de verschillen met de menopauze? We zetten de overeenkomsten en verschillen voor je op een rij. En verder vind je hier tips over hoe je deze periode goed door komt.
Overgangsklachten bij mannen
Mannen die last hebben van de penopauze, zitten niet lekker in hun vel, voelen zich niet fit of energiek, hebben een verlaagd libido, plas- of erectieproblemen en soms depressieve gedachten. Een verschil met vrouwen is dat mannen tot op hoge leeftijd vruchtbaar zijn.
Twee dagen later vroeg ik hem om een verwijzing naar een mannenkliniek
Guido (65) vindt het juist belangrijk erover te vertellen. ,,Toen ik 62 was, kreeg ik ernstige klachten. Ik voelde me enorm opgejaagd, sliep slecht, werd chagrijnig. De huisarts zei: ‘Overgangsklachten bij mannen bestaan niet.’ Twee dagen later vroeg ik hem om een verwijzing naar een mannenkliniek.*”
Testosteronzalf
,,Mijn testosteron bleek laag te zijn. Ik kreeg testosteronzalf om het tekort aan te vullen; dat heeft geholpen. Vanwege de bijwerkingen slik ik ook een fytotherapie-supplement. Als ik weer onrustig word, pak ik de fiets! Op de gekste tijden fiets ik 30, 40 kilometer, tot ik me weer rustig voel.”
Als ik weer onrustig word, pak ik de fiets!
Guido besefte dat het de overgang was dankzij zijn vrouw Anja van Woerdekom. Zij is overgangsspecialist bij Care for Women, een organisatie die professionele hulp biedt bij hormonale problemen, bijvoorbeeld in de overgang. Via Care for Human helpt de organisatie ook mannen. ,,Die komen meestal via de zorgverzekering voor een gezondheidscheck”, aldus Anja. ,,Als we constateren dat hun klachten passen bij de overgang, kunnen we hen daarop attent maken en verder helpen.”
Hormoonschommelingen
Bij vrouwen beginnen de eerste klachten soms al rond de 40, bij mannen rond de 50 jaar. De veranderingen hebben te maken met verminderde hormonen: progesteron en oestrogeen bij vrouwen, testosteron bij mannen. Het proces bij mannen verloopt geleidelijker, zij hebben geen hormoonschommelingen. Daardoor merken ze het vaak niet eens op. Pas na verloop van tijd constateren ze dat hun lichaam iets is verouderd en dat sommige dingen niet meer zo soepel verlopen, zoals kracht en seksuele prestaties. Slechts 20 procent van de mannen heeft last van de overgang, tegenover zo’n 80 procent van de vrouwen.
Ik voelde me depressief en kwam niet meer van de bank af
Bij vrouwen uit de overgang zich in (soms heftige) opvliegers, slaapproblemen, veranderend eetgedrag en stemmingswisselingen, tot depressies en zware mentale problemen aan toe. Het leven van Esther (50) is compleet omgegooid: ,,Rond m’n 45e had ik schildklierproblemen, een hoge bloeddruk en weinig energie. Ik voelde me depressief en kwam niet meer van de bank af.”
Overgangsconsulent
Esther: ,,De reguliere geneeskunde behandelt elke klacht afzonderlijk. Pas toen ik naar een overgangsconsulente ging, kwam ik erachter dat alle klachten samenhingen met de overgang. Nu neem ik supplementen en kan ik er beter mee omgaan. Maar ik baal ervan hoe weinig ik herken van de vrouw die ik was!”
De mannelijke overgang krijgt weinig aandacht
Ook bij mannen wordt de samenhang van de klachten vaak niet herkend. Mede hierdoor krijgt de mannelijke overgang weinig aandacht. Guido: ,,Ik heb een hartprobleem, dus eerst dacht ik dat de klachten daarmee samenhingen. Maar die waarden bleken normaal te zijn. De onrust en opgejaagdheid maakten me angstig. Ik was altijd rustig en relaxed, nu voelde ik me niet meer mezelf.”
‘Niet meer mezelf’
Dit gevoel van ‘niet meer jezelf zijn’ is ook bij vrouwen een veelgehoorde klacht. Dit hangt soms samen met gewichtstoename en depressieve klachten. ,,Een onbestemd gevoel”, zo omschrijft Carine (54) het. Ze vergelijkt het met de tekenfilmfiguur Iejoor in het beroemde verhaal van Winnie the Pooh. ,,Daar hangt altijd een wolkje boven. Een beetje depri, als in een niemandsland. Ik ben mezelf een beetje kwijt.”
Het allerergste vindt ze dat haar taille weg is. ,,Ik had maat 38, nu ongeveer 42 – dat is voor mij een gigantisch verschil! Het heeft effect op mijn welbevinden. Ik weet niet of ik dit nieuwe lijf kan omarmen. Ik ben mijn oude zelf kwijt en heb nog geen nieuw zelf gevonden.”
Wat ik ook doe, ik blijf aankomen
Ook Esther is veel bezig met haar gewicht. ,,Wat ik ook doe, ik blijf aankomen: 15 kilo in 10 jaar, het is bizar. Dat helpt niet tegen de zwaarmoedigheid. Ik was altijd een vrolijk mens, nu voel ik me schuldig dat ik niet meer dezelfde ben. Het heeft invloed op alles, op mijn relatie, op mijn kinderen… Mijn man doet zijn best, maar kan het niet oplossen.”
Veel bewegen en een goede leefstijl
Anja van Woerdekom: ,,Gewichtstoename is een klacht bij mannen en vrouwen. Het vet verdeelt zich anders bij vrouwen en geeft een zogenoemd ‘appelfiguur’, door stijging van het mannelijk hormoon testosteron. Bij mannen zorgt een buikje met vetopslag voor een toename van oestrogeen en dat is niet bevorderlijk voor de testosteronspiegel.
Als je nog iets dwarszit, ga daar dan mee aan de slag! In de overgang wordt alles erg uitvergroot.
Wij raden vaak aan om veel te bewegen, een goede leefstijl is belangrijk. Tegen vrouwen wil ik zeggen: als je nog iets dwarszit, ga daar dan mee aan de slag! In de overgang wordt alles erg uitvergroot. Dit is extra belangrijk als je partner je niet begrijpt in deze periode en als je relatieproblemen wilt voorkomen.”
Tips voor mannen en vrouwen in de overgang
- – Sport en zorg dagelijks voor voldoende beweging, dat geeft energie.
- – Stop met roken. Mannen kunnen erectieproblemen krijgen door vernauwing in de bloedvaten.
- – Zoek ontspanning. Voor vrouwen: verminder stress door ontspanningsoefeningen, zeg vaker nee, zorg goed voor jezelf.
- – Eet gezond: veel groenten, fruit en vezels, drink matig alcohol.
- – Mijd suikers, deze triggeren opvliegers en verstoren de hormoonbalans.
- – Vul eventueel je hormonen aan door hormoontherapie of door voedingssupplementen.
- – Twijfel je of je in de overgang zit of heb je klachten? Vraag je huisarts om advies en/of raadpleeg een overgangsspecialist.
* Verschillende ziekenhuizen hebben inmiddels een mannenkliniek of mannenpoli. Een voorbeeld is de Andros Clinic, een privékliniek.
Tekst: Ineke Zuidhof
Beeld: pexels, pixabay
Elisabeth is een magazine dat ingaat op actuele geloofs- en levensvragen van mensen van vandaag. Het biedt op persoonlijke manier bemoediging en steun vanuit het christelijk geloof. Bent u nog geen abonnee? Bekijk dan onze abonnementen en word lid!