Je geeft je kinderen graag geloof, ideeën, waarden en gewoontes mee in de opvoeding. Maar houden kinderen daaraan vast of doen ze het later heel anders? Drie generaties over opvoeding, vakanties en mediagebruik: Oma Willemijn Vetkamp (83), moeder Anne Marie Zwaan-Vetkamp (57) en kleinzoon Job Zwaan (27) praten met elkaar over verschillen in de generaties. Hoe gaat dat bij hen?
Wat typeert jullie familie al van vroeger af?
Willemijn: “Gastvrijheid, er was altijd ruimte voor veel mensen aan tafel. Ik herinner me nog van vroeger thuis: iemand kwam binnen tijdens het eten. Er werd gezegd: ‘O ja, pak maar een bord’, en diegene at mee. Toen hij weer weg was, vroeg iemand: ‘Wie was dat eigenlijk?’ Niemand wist het!”
Je vroeg je niet af ‘kan het’, maar we losten het gewoon op
Job: “Wij hebben vaak mensen bij ons thuis gehad, soms een paar maanden lang. Jonge stellen die geen huis hadden, of mensen die opvang nodig hadden. Daarom heb ik nu met de Oekraïne-vluchtelingen ook wel gedacht: ik zou wel mensen willen opvangen. Ik heb niet het grootste huis nu, maar ik heb meegekregen dat je geeft wat je kan geven.” Anne Marie vult aan: “Dat was ook mooi om te doen, het bracht ons zelf ook veel.” Willemijn: “Ik geloof dat het van huis uit een drive is geweest van ‘iedereen moet erbij kunnen’. Je vraagt je niet af ‘kan het’, maar we losten het gewoon op.”
Hoe vieren jullie vakanties?
Willemijn: “Wij hadden leuke vakanties, er was altijd ruimte voor de hele familie. Schotland, Zwitserland, Frankrijk… Er mochten altijd vriendinnetjes mee. Daar deden we nooit moeilijk over. Maar in mijn jeugd kon er niet veel, ik had maar een week vakantie.” Anne Marie: “Ja, maar jij ging ook al met heel veel mensen, een tante en een zus, dat was ook een samengeraapt zootje in die busjes.”
Als je zelf kinderen krijgt, komt ook een andere fase
Job: “Ik zou dat denk ik niet meer zo snel doen. Oma ging bij ons ook mee met gezinsreisjes. Stel dat ik 40 ben, dan zie ik dat niet zo voor me. Zo van ‘hé, pap en mam, komen jullie dan ook in Zuid-Frankrijk? Ik weet het niet. Tja, ik heb nog maar net de fase achter me dat ik in de vakantie liefst alleen maar wilde stappen.” Anne Marie: “Als je zelf kinderen krijgt, komt ook een andere fase. Dan is het erg leuk en gemakkelijk om je ouders mee te hebben. Er gebeurt ook iets tussen grootouders en kinderen.”
Job, wat zou jij willen overnemen als het gaat om opvoeding?
Job: “Wat ik heb meegekregen is: maak er altijd het mooiste van, elke dag. En dat je dingen niet onbesproken laat. Op vakantie liep het soms wel op ruzie uit en dan zeggen jullie altijd: ‘vechten is hechten’. Dat zou ik ook willen meegeven, dat er ruimte is voor confrontaties, ruimte voor tranen. En ook ook dat de kinderen onderdeel zijn van het gezin. Niet dat alleen de ouders bepalen wat er gebeurt, maar het kind laten komen en daar sturing aan geven. Dat je echt weet: je bent onderdeel van het gezin met al zijn gebreken en al z’n kansen.”
Dat je dingen niet onbesproken laat en dat er ruimte is voor confrontaties
”En wat ik ook leuk vond is dat niets te gek was. O tof, we gaan vannacht een dropping doen! Dan ging de hele familie daaraan meedoen en met auto’s dat regelen. Denken in mogelijkheden, het hoeft niet perfect ofzo. Of ’s morgens opeens bedenken: wij gaan naar Parijs vandaag.” Anne Marie: “Leuk dat je zegt dat het in je opvoeding zat. Ik heb altijd het idee gehad dat het bij jullie hoorde, jullie zijn gewoon creatief.” Job: “Ja, maar veel ouders zeggen dan: ‘Nee, nee, gevaarlijk, dat moet je niet doen’, of ‘daar hebben we geen zin in’. Maar jullie zijn er meestal voor in!”
Zie je nog een verschil tussen de generaties?
Job: “O ja, mediagebruik! Ik deel veel met mijn eigen kring op social media. En ik volg het snelle nieuws, ben breed geïnteresseerd. Volgens mij weet iedereen van mijn generatie weinig over heel veel. Maar oma en mijn ouders niet, die zijn echt nog gericht op hun eigen moment van het nieuws volgen, op gerichte onderwerpen. Zij zijn totaal niet geïnteresseerd in social media, echt gewoon niet.” Anne Marie: “Eigenlijk vind ik mezelf te jong om al af te haken, maar ik moet toegeven: het boeit me gewoon niet. Social media… ik moet voor mijn werk wel dingen doen. Maar ik denk van ‘zoek het uit’. Toch Job, vind ik niet dat jij je erin verliest of zo.”
Wat lijkt me dat heerlijk dat je gezichtsveld zo beperkt is
Job: “Nee, maar wij hebben heel snel beelden, een soort beeldbuis in onze hand. Dat is echt een mega verschil. Af en toe denk ik: oh, wat lijkt me dat heerlijk dat je gezichtsveld zo beperkt is. Ik krijg informatie waar ik niet om vraag. Korte 10 seconden-flitsen en dan denk je ‘oh!’ – en dan ga je weer door. Je leert niet echt iets. Ik kijk nergens meer van op. In de krochten van het internet heb je echt alles wel gezien. Bij mijn ouders denk ik soms: hé, weet je dat niet? Heb je dat echt nooit gezien? Een travestiet ofzo, ik noem maar iets.”
Dat boek is een behoorlijke verdieping voor jou
Anne Marie: “Jij stapelt sneller, meer nieuws en veel breder, alleen ook wel oppervlakkiger. Jij bent nu dat boek aan het lezen, dat is een behoorlijke verdieping voor jou.” Job: “Ja, eerst kon ik heel erg in dat flitsnieuws verdwalen, ik wil nu een iets meer gefundeerdere mening hebben. Over racisme ofzo, soms heeft iedereen dan een schreeuwerige mening, wat jongeren belangrijk vinden. Dat hoef ik niet meer zo.”
Hebben jullie hetzelfde toekomstperspectief?
Willemijn: “Ik heb wel een bepaalde toekomstvisie over het wereldgebeuren op het ogenblik. Ik vind het een beetje rommelig in de wereld. Wat gaat die toestand met Rusland doen? En dan denk ik wel eens: ik hoop niet dat mijn kinderen ook in een schuilkelder terechtkomen. Daar ben ik zelf in terechtgekomen in de oorlog en dat hoop ik voor hen echt niet. Ik heb wel een bepaald soort angst bij me.”
Ik heb wel vertrouwen dat het goed komt
Job: “Ik ben wel optimistisch, hoor. Ik ben daar niet zo bang voor. Ik heb wel vertrouwen dat het goed komt.” Willemijn: “Ik vind mezelf wel eens een beetje slecht dat ik dat dat vertrouwen niet heb. Dat heeft niet met God te maken. Ik vind dat het mensdom zo vlak leeft nu, zo ver bij God vandaan.”
Anne Marie: ”Ik verbaas me altijd over mensen die nu 80 zijn en zeggen van ‘het is nu zo’n ongelukkige tijd’. Dan denk ik: je hebt de Eerste Wereldoorlog gehad. Wat was het, 80 miljoen doden? We hebben de Tweede Wereldoorlog gehad, bijna het hele volk van God uitgeroeid. En dan praten we over ‘het is nu zo erg’. Dat snap ik nooit.”
Hoe staan jullie in het leven?
Anne Marie: ”Natuurlijk gebeuren er hele nare dingen en is er veel onrust. Je hoort ook alles via social media. Mijn moeder leeft veel meer met de oorlog dan dat ik ooit zou willen doen. Maar dat begrijp ik wel, zij heeft die meegemaakt. Ik ben een heel naïef mens. We staan in Gods handen geschreven, allemaal zoals we hier aan tafel zitten. Luther zei: ‘als morgen oorlog komt, ga je vandaag nog een boompje planten’. Zo probeer ik in het leven te staan. Je staat in Gods hand geschreven en Hij neemt je mee. En hoe of wat, geen idee. Maar dat het zo is, dat geloof ik wel 100%.”
Wat ik wel eens mis is dat men niet goed kan luisteren naar een ander
Willemijn: “Wat ik wel eens mis in deze tijd, dat men niet goed kan luisteren naar een ander.” Job schiet in de lach. “Dat vind ik grappig oma, want jij hebt je gehoorapparaat niet in. Luisteren naar elkaar…” Willemijn: “Ik heb hem wel in m’n tas gestopt, maar ik heb hem niet in. Ik hoor alles wel hoor!” Lachend wordt het gesprek afgerond.
Tekst: Ineke Zuidhof
Beeld: Henrieke van Assen
Lees ook: Onze kinderen willen geen contact meer.
Wil je het hele interview lezen? Neem een abonnement op Elisabeth Magazine en ontvang voortaan elke veertien dagen het magazine bij jou thuis! In nummer 19-2022 staat het hele verhaal van de familie Zwaan.