fbpx
Home Interview Joël Voordewind heeft een hart voor vluchtelingen

Joël Voordewind heeft een hart voor vluchtelingen

‘Ik hoop dat het leed ooit een keer stopt’

door Danielle Feddes
Joël Voordewind

 Joël Voordewind heeft een hart voor vluchtelingen. Hij reist als speciaal ambassadeur voor noodhulporganisatie ZOA regelmatig naar crisisgebieden in de wereld. Onlangs was hij met een team in Noord-Irak, toen in Oekraïne de oorlog uitbrak. Ze besloten halsoverkop ernaartoe te gaan. Nog geen 20 uur later stonden ze aan de grens van Oekraïne met Hongarije. Wat ze daar zagen? ,,Rijen bussen die voor de grens stonden te wachten, met vooral vrouwen en jonge kinderen, op de vlucht voor de bombardementen.

Joel: ,,Sommigen hadden er 28 uur over gedaan en ze mochten de bus niet uit, zelfs niet om even naar het toilet te gaan. Gelukkig heb ik toch een paar mensen kunnen spreken en helpen. Ook hebben we hulpgoederen uit kunnen delen.’’ De verhalen neemt hij mee naar huis en daar vertelt hij ze aan de media en kerken. ,,Zaterdagavond kwam ik thuis en zondagochtend mocht ik aanschuiven bij EO Life-TV om erover te vertellen.’’

Ik geef de problemen die ik zie uit eerste hand door in Den Haag

Joël Voordewind begon zijn politieke loopbaan in 1991 als beleidsmedewerker voor enkele Tweede Kamerleden van de PvdA. Na zijn persoonlijke bekering verliet hij in 1994 de partij. Daarna werd hij onder meer fractiemedewerker en voorlichter van de ChristenUnie, waar hij zich veel meer bij thuis voelde als christen. In november 2006 werd hij Tweede Kamerlid voor de CU. Dit werk deed hij 15 jaar, tot april 2021.

Waarom heb je de switch gemaakt naar de hulpverlening?

,,Tijdens een sabbatical vorig jaar ben ik met mijn vrouw Deborah 6 weken op de fiets naar Santiago de Compostella gegaan om na te denken over wat ik hierna moest doen. De belangrijkste thema’s in mijn leven –vluchtelingen, godsdienstvrijheid en mijn speciale band met Israël – lieten mij niet los. Nu werk ik enkele dagen per week bij hulpverleningsorganisatie ZOA. Het voordeel dat ik als oud-politicus heb, zijn de korte  lijntjes met de Tweede Kamer. De politieke problemen die ik zie, kan ik uit eerste hand doorgeven in Den Haag.’’

Je hebt een hart voor vluchtelingen. Hoe is dat zo gekomen?

,,Tijdens onze huwelijksreis in 1988 reisden we naar mijn zwager en zijn vrouw die in een vluchtelingenkamp in Thailand met de grens van Cambodja werkten. Zij konden niet op onze bruiloft zijn, dus besloten we naar hen toe te gaan. Niet een echt logische bestemming voor een honeymoon; we hebben ook nog een week op een mooi eilandje gezeten hoor. Maar hier is wel onze interesse voor het hulpverlener werk ontstaan.’’

Mij namen ze op de koop toe als verdwaalde politicoloog

,,Na mijn studie politicologie werden we in 1991, tijdens de Golfoorlog, door Tearfund uitgezonden naar Noord-Irak. Deborah was net klaar met haar opleiding verpleegkunde.  We zagen beelden van vluchtende Koerden op de besneeuwde bergtoppen van Koerdistan en waren ontroerd. Toen besloten we: als we kunnen helpen, dan gaan we. Het was een spontane opwelling. We hadden nog geen kinderen en we hadden een huurwoninkje in Amsterdam dat we aan konden houden. We zijn een half jaar in Irak gebleven. De organisatie wilde ons met name omdat mijn vrouw verpleegkundige was. Mij namen ze op de koop toe als verdwaalde politicoloog.’’

Onlangs zat je weer in Noord-Irak. Wat heeft je vooral getroffen?

,,Aan de Iraaks-Syrische grens ontmoetten we tijdens een bezoek aan een Koerdisch vluchtelingenkamp een  jongen van 17, Memmed. Hij was op de vlucht om te voorkomen dat hij in het regeringsleger van Assad terecht zou komen en tegen zijn eigen volk zou moeten vechten. Zijn broers waren al eerder gevlucht. Zijn ouders had hij achter moeten laten. Dat zijn schrijnende verhalen.’’

Word je nooit moedeloos van al het leed dat je ziet?

,,We zaten net in Noord-Irak toen dat gebeurde, maar hebben ons verblijf daar ingekort. Binnen een dag stonden we aan de grens van Oekraïne met Hongarije. Daar trof ik de eveneens 17-jarige Iris aan, die vanuit een dorpje bij Kiev gevlucht was en net samen met haar broertje uit één van de vele bussen stapte die voor de grens stonden te wachten. Haar vader en broers waren achtergebleven om mee te helpen met vechten; haar moeder was haar al vooruit gereisd naar Portugal. Op zo’n moment kun je niet veel meer doen dan een bemoedigend praatje. Het hele conflict zie je dan in een meisje terugkeren. Hoe de oorlog impact heeft op het hele gezin. Nee, ik heb geen telefooncontact met haar. Het gaat zo snel. Je spreekt iemand maar een paar minuten. Hopelijk is ze veilig aangekomen.’’

Het hele conlicht zie je dan in één meisje terugkeren

,,Ik heb een bepaald optimisme. Ik ben niet snel terneergeslagen door het leed dat ik tegenkom. Als je iets kunt doen, zoals hulp verlenen of politieke signalen doorgeven, kun je iets van verlichting brengen. Zo heb ik contact met ambassades en met de ministers van Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Zaken. Ik geef de eerste indrukken aan de grens door: De gevaren voor de vrouwen, die niet weten waar ze terecht komen. De lange wachttijden bij de grens en de gebrekkige voorzieningen, zoals maar één toilet. Het feit dat er maar één bagageband was en te weinig grenswachten in Polen en Hongarije. Ik heb daarom Frontex (de Europese grenspolitie) opgeroepen om assistentie te verlenen. De verhalen zijn natuurlijk aangrijpend. Maar als hulpverlener en ex-politicus kun je in ieder geval iets doen.’’

Hoe komt het dat het leed in Oekraïne in ons land meer aandacht  krijgt dan dat van andere vluchtelingen?

,,Er is inderdaad een schril contrast tussen het warme welkom voor de Oekraïners en hoe dat bij de Syriërs ging. De aandacht ligt nu vooral bij de Oekraïners, maar nog steeds gaan er duizenden de grens over vanuit Syrië naar Irak en er is hongersnood in bijvoorbeeld Ethiopië, Somalië en Jemen. Ik snap het aan de ene kant. Bij Oekraïners voelt het alsof het onze buren zijn. Afrikaners staan verder van ons af. Maar of je nu blauwe of bruine ogen hebt, elk mens is geschapen naar Gods beeld en elk leven is even waardevol in Gods ogen.’’

Christenen worden vaak dubbel bedreigd

Het aantal vluchtelingen wereldwijd neemt toe. Hoe komt dat volgens jou?

,,Ik ben nu bezig met een onderzoek naar wat schaarste doet. Gebrek aan water en bijna geen vruchtbare grond, in combinatie met klimaatveranderingen, kan er al toe leiden dat mensen moeten vluchten. Het aantal vluchtelingen wereldwijd zit nu op een hoogtepunt van 84 miljoen, maar de scenario’s zijn dat dit in 2050 oploopt tot 216 miljoen. Te weinig regen betekent gebrek aan voeding en dat maakt dat mensen vluchten. Rusland en Oekraïne waren de graanschuren voor Noord-Afrika. De voedselprijzen zijn nu sky-high, dus hebben mensen geen eten meer. Mijn volgende reis gaat dan ook naar Ethiopië. Ook voor de landen in Noord-Afrika wil ik samen met ZOA aandacht vragen.’’

ZOA is een christelijke organisatie. Krijgen christenen voorrang bij de hulpverlening?

,,Bij ZOA kijken we niet naar etnische of religieuze afkomst. Maar wat je in Syrië en Irak ziet, is dat de christenen daar dubbel bedreigd worden. Als blijkt dat ze christen zijn, zijn ze hun leven niet zeker. Soms lopen zij daardoor groter gevaar als ze moeten vluchten. Er zijn verhalen bekend van christelijke vluchtelingen die geweigerd werden in opvangkampen, of die extra moesten betalen aan mensenhandelaren en zelfs overboord gegooid werden van rubberen bootjes onderweg naar Griekenland. In de Bijbel staat dat we voor iedereen op moeten komen, maar in het bijzonder voor geloofsgenoten. Maar bij ZOA geldt: wij helpen iedereen die in nood is, niet per se alleen christenen. ZOA geeft de aandacht onverdeeld aan een ieder die te lijden heeft onder oorlog of hongersnood.’’

In de Bijbel staat dat we voor iedereen op moeten komen, maar in het bijzonder voor geloofsgenoten

Heb je wel eens angst dat je zelf zou moeten vluchten?

,,We hebben het er wel even over gehad hier in het gezin Voordewind. Hoe ver gaat dat, die oorlog in Oekraïne? Het komt wel heel dichtbij, het is toch Europa. Ik ken ook de verhalen van mijn opa in Friesland, die zelf onderduikers had. Ik vraag me wel eens af wat ik zou doen als er hier oorlog kwam: zou ik vluchten of blijven? Mijn eerste reactie is: ik zou bij het verzet gaan. Dat zeg ik nu vanuit een onderbuikgevoel, ik heb namelijk een sterk rechtvaardigheidsgevoel. Maar als puntje bij paaltje komt? Dat is afwachten, ik weet niet hoe ik zou reageren. Ik heb ook veel respect voor de mensen die met hun gezin de veiligheid zoeken.’’

Wat is je droom?

,,Ik hoop dat ooit een keer het leed wat we zien stopt. En dat de oorlog in Oekraïne ophoudt en de mensen weer terug kunnen. Maar ik zit al bijna 35 jaar in de hulpverlening en je ziet dat er zich altijd wel weer ergens een ramp voordoet. Het leed zal onder ons blijven. In die gebrokenheid staan we in de wereld. Er is een spanningsveld tussen het Koninkrijk dat komt en de wereld waar we nu in leven. Daarom geloof ik dat je moet doen wat je hand vindt om te doen. Ik heb grote bewondering voor mijn collega’s, veldwerkers bij ZOA en andere organisaties, die in levensgevaarlijke gebieden samenwerken met de lokale mensen. Die mensen uit slavernij halen, die ontwikkelingswerk voor lokale boeren doen, zodat die een boterham kunnen verdienen. Zij zijn de lichtpuntjes, die ter plekke aanwezig zijn om op de grond het werk te doen.’’

ZOA is een christelijke noodhulp- en wederopbouworganisatie voor mensen in crisisgebieden. Actief in Afrika, het Midden-Oosten, Azië en Zuid-Amerika. Joël Voordewind werkt als speciaal ambassadeur voor deze organisatie. Joël is getrouwd met Deborah en samen hebben ze twee kinderen en twee kleinkinderen. Ze wonen in Amsterdam.

Tekst: Daniëlle Feddes

Beeld: Marjan van der Meer, Pure Fotografie

In Elisabeth Magazine No 13 -2022 vind je het levensverhaal van Joël Voordewind. Wil je graag meer achtergrondverhalen, interviews en levensverhalen lezen? Elisabeth Magazine biedt elke veertien dagen  informatieve achtergrondartikelen en reportages over relevante thema’s, een pastorale vragenrubriek, herkenbare columns en gedichten. Neem een Jaarabonnement met korting of een Proefabonnement 6 nummers voor € 12,-

 

 

 

Copyright © Royal Jongbloed All Rights Reserved