Joan van Roode (80) over eenzaamheid

Joan van Roode (80) was 59 toen ze haar man Dolf verloor. ,,In zes weken ben ik hem kwijtgeraakt door slokdarmkanker. Er is een hakmes door mijn leven gegaan, zo voelt het.” Is ze eenzaam? ,,Het heeft er wel mee te maken. Je moet het leven opnieuw uitvinden, je hebt er niks over te zeggen. Hoe langer je bij elkaar bent, hoe lastiger het is.’’

Op het moment dat ik Joan bel, is ze een gordijn aan het naaien voor de kamer van haar zoon Mendel, die bij haar op zolder woont. ,,Ik moet wat doen. Als er iets uit je handen komt, geeft dat veel voldoening. Na Dolfs overlijden dacht ik: als ik maar niet gek wordt. Vooral in de winter was het moeilijk. Ik ging altijd maar werken; de blik op oneindig en werken.’’

Soms twijfel ik aan mezelf: doe ik het wel goed?

Joan miste vooral iemand waarmee ze alles kan delen. ,,Na Dolfs overlijden kocht ik een ander huis. Toen ik de keuken had uitgezocht was ik in tranen. Zoiets belangrijks doe je normaal met je man. Of als een van je kinderen trouwt en je wat moet zeggen dan heb je liever dat je man dat doet, maar nu moest ik dat doen. Soms ga je aan jezelf twijfelen: doe ik het wel goed?’’

Sombere maanden

Ze kreeg weer een vriend, Jan, maar hij overleed in coronatijd. ,,Ik kon niet goed afscheid nemen. Het was een katholieke dienst en er mochten maar twintig mensen komen.’’ Daarna kreeg ze ook nog te maken met fraude. ,,Liefst had ik in die tijd mijn biezen gepakt en was ik naar mijn broer in Spanje gegaan, maar dat kon toen allemaal niet door corona. Het verlies van die tweede persoon heeft toch meer invloed op me gehad dan ik dacht. Hij had bloedkanker. Het was een aftakelingsproces van twee jaar, dat was heftig.’’

Liefst had ik in die tijd mijn biezen gepakt

Toen al deze perikelen voorbij waren, vroeg ze zich af hoe ze haar leven zou inrichten. ,,Ik dacht: wat wil ik nog en wat kan ik nog? Ik mankeer eigenlijk niks, ik ben redelijk sterk. En zolang je geen kwalen hebt, ga je maar dapper door. Ik ben alleen wel mijn hele leven al depressief geweest, vooral in de sombere maanden. En als je depri bent, wordt alle lust tot activiteit je ontnomen.’’

Gesprekken

Ze begon met pastorale gesprekken in de gemeente en ontdekte dat ze veel te streng was geweest voor zichzelf. ,,Misschien kwam dat door mijn geestelijke opvoeding, hoewel ik uit een zeer vrijzinnig milieu kom. Ik weet wel dat ik niet perfect hoef te zijn, ook niet voor God, maar ik moest leren loslaten en vertrouwen dat mijn zorgen opgelost worden door onze lieve Heer. Je hebt natuurlijk ook je eigen verantwoordelijkheid, maar als je zelf alles al geprobeerd hebt moet je het loslaten bij God. Dat is het allermoeilijkste in een mensenleven.’’

Als je alles al geprobeerd hebt moet je het loslaten bij God

,,Mensen zeiden: moet je niet naar een psycholoog? Maar dan zei ik: wat voegt dat toe? Ik weet zelf wel hoe ik in elkaar zit. Ik praat liever met iemand die me kent. Bij een psycholoog moet je maar hopen dat het klikt en dan krijg je een plan waar je aan moet werken. Maar ik ben oud en wijs genoeg dat ik dat zelf ook wel kan bedenken. Het zit vaak dieper. En ik kijk natuurlijk vanuit een christelijke visie. Ik praat dan liever met vrienden, die weten veel meer van me.’’

Eenzaam

Joan woont in Dordrecht en heeft drie kinderen en zes kleinzoons. Verder heeft ze weinig familie, ,,alleen een zusje in Alphen aan den Rijn en een broer in Spanje, maar die zie ik niet vaak.” Is ze eenzaam? ,,Het heeft er wel mee te maken. Ik ben echt een mensenmens. Ik heb mensen om me heen nodig om te functioneren.”

Of ik eenzaam ben? Het heeft er wel mee te maken

Dolf en Joan waren 36 jaar getrouwd en zijn veertig jaar samen geweest. Ze kende hem al vanaf haar zeventiende, van de kweekschool. Ze hebben jaren in Leuven in België gewoond waar hij doceerde aan de faculteit van Heverlee. ,,Ik heb zelf ook altijd gewerkt in het onderwijs. Met een paar vrienden vanuit die tijd heb ik nog altijd contact, daar kan ik goed mee praten.’’

Inloopochtend

Ze bezoekt trouw de bidstond in haar gemeente en gaat elke week naar een inloopochtend voor gepensioneerde en alleengaande of alleenstaande mensen. ,,Velen zijn zo alleen en daar dragen we als kerk bij als ontmoetingsplek. Hier kun je verhaal kwijt of gewoon een goed gesprek hebben. Verder breien we daar mutsen en sjaals voor de schoenendoosactie. De dozen worden gevuld met schoolspullen en verstuurd naar landen waar kinderen blij gemaakt worden. Ze kunnen dat heel goed gebruiken en veel kerken doen daar aan mee.’’

Ik heb mijn auto aan mijn kleinzonen gegeven. Als ik hem nodig heb, leen ik hem.

Joan fietst veel, maar ze heeft ook haar rijbewijs nog. ,,Ik heb mijn auto aan mijn kleinzonen gegeven en ik ‘leen’ hem als ik hem nodig heb. Dat vind ik een goede deal, anders staat hij hier alleen maar voor de deur. Ik rijd zo weinig.’’

Bezinningsdag

Vorig jaar heeft ze een bezinningsdag gehouden voor haar familie en vrienden. ,,Dat was een bewuste keuze en dat heb ik ervaren als een afsluiting. Een paar dagen later heb ik bij vrienden in Den Helder ook een praatje gehouden. We hebben allemaal het glas geheven, als een herdenking op al onze overleden vrienden. Dat sloot er mooi bij aan. Nu gaat het beter. Ik heb weer zin om dingen op te pakken.’’ Ze leest veel en luistert graag naar muziek. Verder houdt ze van creatieve dingen: handwerken, knutselen en schilderen. Ook is ze graag buiten, op de fiets, of wandelend. ,,Ik heb zonlicht nodig, ik ben echt een kind van het licht.’’

Drie keer in de week doe ik mee met Nederland in Beweging

Om fit te blijven, doet ze oefeningen, ‘met elastieken en een stepper enzo.’ ,,Alleen maar zitten is niet goed voor je. Drie keer in de week doe ik mee met Nederland in Beweging. Door die stepper heb ik hele goede beenspieren. Twee jaar geleden ben ik vanuit Dordrecht naar Den Helder gefietst, waar ik ben opgegroeid. Mijn vrienden daar vinden het leuk als ik kom.’’

Leven uit genade

Waar hoopt ze nog op? ,,Dat mijn kinderen echt een levend geloof krijgen. Ze geloven het allemaal wel hoor, in wezen. Alleen ze zijn allemaal teleurgesteld in mensen. Maar dat zullen we ons hele leven hebben, daar moet je toch je weg in vinden. In de wereld is veel corruptie en geweld. Alles is krom en het lijkt wel of het steeds erger wordt. Mensen zijn van God en gebod los. Daarom moet je een nieuwe schepping worden. Je moet toch een soort aanraking krijgen, tot je het ziet. Dat is genade en dat is waar ik uit wil leven.”

Elke dag is een dag, ik zie wel wat er gebeurt

,,Hoeveel jaren ik nog krijg, weet ik niet, maar ik denk dat ik nu weer opwaarts ga. Elke dag is een dag en ik zie wel wat er gebeurt. Je moet toch zelf kiezen voor de weg die je gaat. Er zijn een heleboel wegen goed hoor, als je het maar met onze lieve Heer doet. Ik ben gekruisigd met Christus en ik leef in Hem. Heel bewust begin ik elke ochtend met God, met Zijn woord. Mijn hoop ligt in Christus. Als ik dat niet had zou ik niet weten hoe ik zou leven.’’

Tekst: Daniëlle Feddes

Beeld: pexels, pixabay