Dichtbij, een Kerstcolumn van Marinus van den Berg. Over God Die dichtbij kwam, in een kwetsbaar Kind.
Dichtbij
In een kwetsbaar kind – zeggen we – is God dichtbij mensen gekomen. Je zou ook kunnen zeggen: in een krachtig kind. Op veel schilderijen wordt dit bijzondere kind meer als krachtig dan als kwetsbaar aan ons getoond. Je zou daarom kunnen spreken over de kracht van kwetsbaarheid. God waagt het met ons in kwetsbaarheid. In kwetsbare liefde.
Eerbiedig het kwetsbare kind
Tegelijk is God daarmee niet grijpbaarder. We kunnen hem niet naar onze hand zetten, al zouden we dat graag willen. De verleiding is om God te zien als een macht die gemanipuleerd kan worden, zoals machten ons mensen kunnen manipuleren. Huiveringwekkend is de macht van mensen, zoals Poetin voor wie je wel bang moet zijn, minstens waakzaam. Dat is een ander geluid dan de engel die zegt: ‘Vrees niet.’ Je zou ook kunnen zeggen: vrees wel, maar dan in de betekenis van eerbiedig. Eerbiedig het kind, eerbiedig het kwetsbare kind. Eerbiedig het kind in jezelf. In en door het kind worden we bemind.
God komt ons dichtbij, maar bewaart ook afstand
We kunnen niet over dichtbij spreken zonder over afstand te praten. Wie te dicht op een schilderij gaat staan, ziet het schilderij niet meer. Ook een kind worstelt zich los als het te lang of te dichtbij geknuffeld wordt. Er is een dichtbij dat verstikkend kan zijn. De taal spreekt zelfs van doodknuffelen. God komt ons dichtbij, maar bewaart ook afstand, laat een vrije ruimte.
God leek ver weg
Omgekeerd kunnen we ook God als veraf, zelfs als afwezig ervaren. ‘God houdt ons bij de hand, geloof ik, maar wat betekent dat?’ aldus een vrouw in Alblasserdam. Eerder dit jaar werd deze gemeenschap diep door de dood getroffen. Twee jongeren in het verkeer en twee mensen op een zorgboerderij kwamen om, en er raakten ook nog eens twee mensen zwaargewond. We leerden de schutter kennen als een kwetsbaar mens die de machten in zijn zieke hoofd niet meer wist te beheersen. God leek ver weg. Zoals ook in Oekraïne, waarvan we de beelden van vernietiging niet kunnen en mogen vergeten.
Veel schilderijen laten ons lieflijke taferelen zien
Zeggen dat God in een kwetsbaar kind dichtbij is gekomen, kan lieflijk en zelfs romantisch klinken. Veel schilderijen tonen ons lieflijke taferelen in vredestijd. Ze laten ons zien wat we graag zien. Ze laten ons een ideaal zien. Het Kind dat ons dichtbij wil zijn, wordt geboren op een vlucht! Geen vredestafereel. Of betekent dit dat God dichtbij ons wil zijn, juist als we zo kwetsbaar zijn?
Het treft mij dat er altijd overal weer mensen zijn die elkaar steunen, die elkaar bij de hand houden, elkaar opvangen en onderdak geven. Ik mag in die mensen God dichtbij zien. God loopt onzichtbaar mee als wij in onmacht zijn.
Tekst: Marinus van den Berg
Beeld: Nastya Sensei, pexels
Wil je meer columns en gedichten van Marinus lezen? Geef (jezelf) een Kerstcadeau en neem een abonnement op ons tweewekelijks christelijk magazine Elisabeth. Bekijk onze Abonneeactie of neem (of geef) een Proefabonnement 6 nummers voor € 12,-.