fbpx
Home Thema'sGeloven De kerststallenverzameling van Jelkje Kloosterman

De kerststallenverzameling van Jelkje Kloosterman

'Kerst is voor mij dat God kwetsbaar in de wereld kwam'

door Danielle Feddes
Jelkje Kloosterman met haar kerststallen

Jelkje Kloosterman heeft een bijzondere hobby: Zij verzamelt kerststallen. ,,Een kerstboom heeft voor mij niets met Kerst te maken. Die beeldjes en een stal vind ik veel sprekender.’’

Waar komt jouw interesse voor kerststallen vandaan?

,,Toen ik een jaar of dertig was, had dominee Thijs Oomens uit Buitenpost een expositie met kerststallen in zijn huis. In de gang van de hervormde pastorie stonden her en der kerststallen uitgestald, ook uit het buitenland. Met wijzen uit het oosten, herders en traditionele santons (dorpsbewoners). Ik vond het gelijk prachtig.”

Hadden jullie vroeger thuis ook een kerststal?

,,Ik herinner me dat we een piek, ballen en vogeltjes hadden. Maar we hadden zeker niet elk jaar een kerstboom. En een kerststal kwam pas veel later.”

 

Kerstengelkerststal de wijzen

Speelt je geloof een rol in je kerstbeleving? 

,,Geloven is voor mij vertrouwen in God, die met mensen optrekt, hoewel je zelf niet begrijpt hoe je weg verdergaat. Net als met de zon of de wind: je ziet die niet, maar je voelt ze wel. Daarnaast geloof ik dat God medemensen gebruikt, misschien mij ook wel.” Met de kerststallen? ,,Ja hoor, ja.”

Wanneer was jouw eerste kerstexpositie?

,,Met diezelfde dominee Oomens heb ik vlak daarna mijn eerste kerstexpositie gehouden in het jeugdhonk in Buitenpost, waar een bar en biljarttafel stonden; er hingen visnetten aan het plafond. ‘Hoe krijg ik hier ooit een kerstsfeer?’ dacht ik. Om de kerststallen heen gooiden we heel veel stro en jute; dat stro róók gewoon! De reacties waren: ‘Dit is nu wat Kerst echt is!’”

 Wat is je favoriete kerststal?

,,Eén uit Amerika, die heb ik ook altijd in huis staan. Maar de verscheidenheid van de diverse kerststallen vind ik ook mooi: hoe in elk land op een andere manier tegen Kerst wordt aangekeken. De Heilige Familie blijft altijd dezelfde, maar hoe iemand het maakt, dat verschilt. In Peru hebben mensen een kerststalletje gewoon in hun broekzak, een klein model van gips in een soort kopje. Ik vind dat niet de mooiste kerststal, maar wel heel kleurrijk.’’

 

KerststalKerststal met Jozef en Maria

Waar haal je al die kerststallen vandaan? 

,,Aanvankelijk van rommelmarkten, kringloopwinkels en de wereldwinkel. Dan koop je ook veel te veel. Later word je kieskeuriger. Als mensen naar het buitenland gaan, vraag ik of ze een kerststal voor me mee willen nemen. In Brugge zag ik eens een mooie, maar dure stal. Mijn man Klaas zei echter: ‘Nu meenemen, want ik ga niet terug voor een kerststal.’”

Welke kerstfiguur spreekt jou het meest aan?

,,Het meest voel ik voor Maria. Zij is zo gewoon, zo kwetsbaar. Maria raakte als jong meisje zwanger en ze mocht het bijzondere Kind dragen. Zij heeft ook een kind verloren. Ik vergelijk mezelf niet met haar, hoor. Maar ik herken me wel het meest in haar. Ik kan me voorstellen dat mensen zich tot Maria wenden als ze het moeilijk hebben.’’

Kun je dat verlies uitleggen?

,,Onze dochter overleed op jonge leeftijd. Zij had een ernstige, verstandelijke handicap. Ouders van een gehandicapt kind vragen zich soms af wie er voor hun kind zal zorgen als zij er niet meer zijn. Wij waren dankbaar dat we ons daar geen zorgen meer over hoefden te maken en dat we dit samen konden dragen. Klaas zei: ‘Jelkje, nu moeten we elkaar vasthouden en elkaar de ruimte geven.’ We hebben toen heel veel gefietst. Dat is voor mij een manier om dingen te verwerken. Vijf jaar later overleed Klaas. Een jaar na zijn overlijden ging ik mee op muziekreis naar Wenen. Zo heb ik Hein gevonden. Hemelsbreed woonden we nog geen 15 kilometer van elkaar vandaan. Zoiets valt je gewoon toe, zo ervaren wij dat.”

Organiseer je nog steeds exposities?

,,Ja, deze Kerst ga ik naar themapark De Spitkeet in Harkema, een soort openluchtmuseum.”

Wat hoop je hiermee te bereiken?

,,Dat mensen zich gaan realiseren dat het bij Kerst niet gaat om glitter en glamour. Misschien hebben we al dat uiterlijk vertoon nodig, omdat het kwetsbare Kerstkind ons bepaalt bij de machteloosheid die we voelen bij al het kwetsbare in de wereld. Maar Kerst is voor mij dat God kwetsbaar in de wereld kwam en dat die wereld kwetsbaar blijft. Ik hoop dat mensen zich dat door de eenvoud en soberheid van de kerststal gaan realiseren.”

Tekst: Daniëlle Feddes

Beeld: Marleen Annema

Kerststallen als boodschappers
De eerste kerststal dateert van 1223. Franciscus van Assisi organiseerde tijdens de kerstnacht een mis in de natuur met herkenbare en aanraakbare, levende figuren: mensen en dieren. Later werden deze vervangen door figuren van hout en gips. Na 1550 begon de kerststal aan een opmars. De jezuïeten en franciscanen liepen bij het verspreiden van het christendom buiten Europa tegen taalproblemen aan. Daarom gebruikten ze kleine kerststallen om hun boodschap over te brengen.

Dit Levensverhaal komt uit het Kerstnummer van Elisabeth Magazine (2022). Meer interviews columns, gedichten en achtergrondartikelen vind je in Elisabeth Magazine, een tweewekelijks christelijk tijdschrift voor 50-plus. Wil je een keer kennismaken? Bekijk onze Abonneeactie of neem een Proefabonnement 6 nummers voor € 12,-

Copyright © Royal Jongbloed All Rights Reserved